Władysław Kiciński
KICIŃSKI Władysław, właśc. Władysław Kiczko lub Kiczke (ur. ok. 1850 - działał do 1907; zm. podczas I wojny świat. w Częstochowie), aktor, śpiewak, reżyser, dyr. teatru. Debiutował prawdopodobnie w 1871 w zespole A. Trapszy w warsz. t. ogr. Tivoli. W sez. 1873/74 występował w zespołach: P. Ratajewicza w Piotrkowie, J. Grabińskiego w Lublinie i J. Teksla w Płocku (miał wtedy emploi "śpiewaka i drugiego amanta"); w zespole J. Teksla był także w 1874 w Piotrkowie i warsz. t. ogr. Eldorado; w 1876 grał w warsz. t. ogr. Pod Lipką, w 1878-80 należał do zespołu J. Piaseckiej, m.in. w Tarnowie i Rzeszowie; w 1879 był z zespołem A. Grafczyńskiego w Rzeszowie. W sez. 1880/81 występował prawdopodobnie w t. lwow., później znowu na prowincji w zespołach: J. Nowakowskiego w Stanisławowie (lato 1881), H. Lasockiego (1881-83), w t. letnim w Krakowie (lato 1882), P. Woźniakowskiego (1883). Od 9 IX 1883 do 13 V 1884 występował w t. krak. (grał tu niewielkie role charakterystyczne), w 1884-86 ponownie w zespole H. Lasockiego (m.in. w Stanisławowie), w 1886 w warsz. t. ogr. Promenada oraz w zespole M. Kisielnickiego w Lublinie. Następnie występował w wielu miastach organizując "wieczory monologów humorystycznych". 28 V 1887 wystąpił w t. lwow. w roli Menelausa ("Piękna Helena"), a 5 VI tego roku w roli Szaruckiego ("Majster i czeladnik"), nie został jednak zaangażowany. W 1889 brał udział w przedstawieniach amatorskich we Lwowie, w 1890 występował w zespole K. Mattauscha w Złoczowie, od listopada 1891 do stycznia 1892 pod dyr. J. Szymborskiego w Płocku, w sez. 1892/93 w zespole J. Piaseckiego. Od 2 VII do 27 VIII 1893 był kierownikiem t. letniego w Parku Krakowskim. W następnych latach występował znowu z wieczorami monologów. W 1899 grał w zespole A. Mullera, w 1902 w zespole S. Knake-Zawadzkiego w Tarnowie i w T. Ludowym w Krakowie (tu był także reżyserem). W krak. T. Ludowym występował także i później (od 1904 do 1906). W kwietniu 1906 obchodził jubileusz trzydziestopięciolecia pracy scenicznej. Występował później jeszcze sporadycznie jako monologista, m.in. w 1907 w Krakowie w Stow. Rzemieślników "Gwiazda". Zmarł w nędzy. Żonaty był z Emilią Grzegorzecką (Grzegorzewską).
W początkach pracy na scenie śpiewał w operetkach, m.in. Fricka ("Życie paryskie"), szybko jednak utracił głos i odtąd grał tylko w komediach i farsach, m.in. Igiełkę ("Gałganduch, czyli Trójka hultajska"), Beauperthuisa ("Kapelusz słomkowy"), Glatta ("Mieszczanie i kmiotki"), Roberta ("Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje"), Dutkiewicza ("Kościuszko pod Racławicami"), Marszelika ("Małka Szwarcenkopf"), Rosenblata ("Złoty cielec"). "Mały, gruby, ospowaty", z "płaskim głosem"- jak go opisywał S. Jaracz - grał z prowincjonalną manierą i skłonnością do szarży, używając zawsze tych samych "sposobów" aktorskich, którymi zdobywał sobie popularność u mało wybrednej publiczności. Jego występy w dramacie, nawet w rolach charakterystycznych, np. Grabarza ("Hamlet"), Kalba ("Intryga i miłość"), Żandarma ("Tamten"), z reguły kończyły się niepowodzeniem. Był postacią legendarną, typowym "szmirusem prowincjonalnym", jednak "nieprzebraną miał pomysłowość w wyłudzaniu śmiechu u publiczności", ponieważ "komika szła nie tylko z tonu, powiedzenia, nie tylko ze wzroku i mimiki - szła z całego Kicińskiego" (A. Grzymała-Siedlecki). Niektóre role grał zresztą świetnie, np. Igiełkę ("Gałganduch, czyli Trójka hultajska"), bowiem, jak wspominał Grzymała: "nawet w jego szarży było coś porywającego. Niewybrednego teatromana czarował swoimi kawałami, ale po kilku czy kilkunastu gierkach naraz ukazywał akcent godny najprzedniejszego artysty". Popularnie zwany był "Kita" i pod tym przezwiskiem przetrwał w anegdocie teatralnej.
Bibl.: Bar: Dzieje t. krak. s. 146, 147, 154, 158; Dąbrowski: Teatr w Lublinie: Estreicher: Teatr w Stanisławowie s. 10; Got: Teatr Koźmiana; Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Jaracz: O teatrze; Pepłowski: Teatr we Lwowie II; Wspomnienia aktorów; Now. ilustr. 1906 nr 25 (il.); Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
