Kasper Kamiński
KAMIŃSKI Kasper (9 I 1776 [?] Lwów [?] - sierpień 1827 Żytomierz), aktor, dyr. teatru. Był synem (prawdopodobnie) Antoniego K. herbu Topór i Justyny z Czerkawskich, stryjecznym bratem (prawdopodobnie) -> Jana Nepomucena K., mężem -> Marianny K. W 1805 należał do zespołu J.N. Kamińskiego w Kamieńcu Podolskim (pełnił funkcję suflera, a także trochę grał), a potem w Odessie. W maju 1809 wraz z Janem Nepomucenem K. przybył do Lwowa i początkowo wraz z nim organizował tam przedstawienia, m.in. wystawił patriotyczne "Pospolite ruszenie" i "Hrabiego Beniowskiego". Po wkroczeniu wojsk austr. jesienią tego roku musiał wskutek nacisku władz opuścić Galicję. Przeniósł się do Księstwa Warszawskiego i prawdopodobnie późną jesienią 1809 kierował zespołem teatr. w Lublinie. 4 III 1810 debiutował w warsz. T. Narodowym w roli Papagena ("Zaczarowany flet"); do końca maja tego roku grał jeszcze na scenie warsz. w przełożonych przez siebie sztukach: "Aktor mimo chęci", "Testament stryja", "Rotmistrz ogrodnik", oraz w komedii "Żyd". Prasa warsz. skrytykowała zarówno repertuar jak i aktorstwo K., chwaląc jedynie jego grę w "Aktorze mimo chęci". Nie mogąc liczyć na zaangażowanie do Warszawy K. zorganizował niewielki własny zespół, z którym występował w tym samym roku w Kaliszu; w grudniu 1810 i w początkach 1811 dawał przedstawienia w Poznaniu (wystawiając m.in. "Okopy na Pradze"), w 1811 w Bydgoszczy, Toruniu, Gnieźnie i prawdopodobnie ponownie Poznaniu, w 1812 w Płocku (lato) i Łowiczu (jesień). Prawdopodobnie już w końcu 1812 przybył do Krakowa; na pewno prowadził tam t. w lutym i marcu 1813. W 1813 występował ze swoim zespołem w Lublinie, następnie w Brześciu Litewskim, w sierpniu 1814 w Białymstoku (wraz z J. Henslem), w styczniu w 1815 w Grodnie. 4 V 1815 wystąpił w t. w Wilnie i zapewne tu pozostał, bo jeszcze w początkach 1816 należał do zespołu t. wil. pod dyr. M. Każyńskiego. Od lata 1816 znów z własnym zespołem występował w Mińsku Litewskim i Zelwie (sierpień), w 1817 w Grodnie (lipiec) i Białymstoku (jesień), w 1818 znów w Grodnie (styczeń), potem w Mińsku Litewskim i prawdopodobnie znowu w Białymstoku, a następnie w Grodnie, gdzie występował również w maju 1820. W marcu 1821 przybył ze swym zespołem z Grodna do Wilna, połączył go z istniejącym tu zespołem i przez dwa lata prowadził t. wil., stawiając go dzięki interesującemu repertuarowi i występom wybitnych artystów (J. Ledóchowskiej i I. Werowskiego) na dość wysokim poziomie. Od poł. stycznia 1822 K. oddał kierownictwo t. "Towarzystwu opieki nad teatrem" (z K. i J. Milewskim na czele). W początku 1823 opuścił Wilno i zapewne nadal występował z własnym zespołem w różnych miastach litewskich (wiadomo np., że w 1824 dawał przedstawienia w Mińsku Litewskim). W 1823 spotykamy jego nazwisko w składzie zespołu A. Łękawskiego w Kijowie; informacja ta jednak może dotyczyć działającego wtedy -> Hieronima K. Na pewno Kasper K. występował w tym zespole w 1827 i grał m.in. Terefere ("Rusałka Dnieprowska"), Don Alvara ("Inez de Castro"). Pod koniec życia mieszkał w Żytomierzu. Aktorem był miernym, ale zasłużył się jako jeden z najbardziej ruchliwych, prowincjonalnych antreprenerów początku XIX wieku.
Bibl.: Bąkowski: Teatr krak. s. 70; Dąbrowski: Teatr w Białymstoku; Grot: Dzieje sceny w Poznaniu; J.A. Kamiński: Materiały do monografii i historii rodzin Kamieńskich i Kamińskich, Lwów 1854-56, t. 1 s. 116; Lasocka: Teatr lwow.; Miller: Teatr i muzyka na Litwie; PSB XI (Z. Jabłoński; tu bibl.); Szwankowski: Teatr Bogusławskiego; Stulecie Gazety Lwowskiej, Lwów 1911, t. I cz. 2 s. 32-34; Witkowski: Świat teatr.; Pam. teatr. 1962 z. 1 (Z. Wilski); Prace Polonistyczne seria XIII, Wrocław 1957 s. 203-249 (S. Kaszyński); Ruś 1911 z. 1 (A. Prusiewicz); Jasiński; Afisze, MTKijów.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
