Roman Józefowicz
JÓZEFOWICZ Roman, właśc. R. Porankiewicz (1856 - 4 IV 1902 Piotrków), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem Wawrzyńca Porankiewicza i Ludwiki z Budtortów, mężem Ludwiki z Jareckich (od 28 VIII 1876), potem -> Teofili Józefiny J. Prawdopodobnie już w 1870 występował w zespole K. Łobojki. W sez. letnim 1875 występował w zespole K. Doroszyńskiego w Łodzi. Od sez. 1875/76 do 1882 należał do zespołu t. pozn.; w sez. letnich grał z zespołem t. pozn. w warsz. t. ogr.: Tivoli (1876), Belle Vue (1877), Alhambra (1878), Eldorado (1879, 1880). W lecie 1881 i 1882 występował w warsz. t. ogr. Alhambra, następnie (do 1889) na prowincji w zespołach: J. Puchniewskiego, m.in. w Płocku i Kaliszu (sez. 1884/85), J. Szymborskiego w Płocku (1886), J. Głodowskiego i K. Hoffmana (1887), L. Dobrzańskiego i J. Reckiego w Lublinie (1889), Ł. Kościeleckiego w Łodzi (1889), K. i S. Sarnowskich (1889). Od września 1889 prowadził własny zespół, w którym występował w Siedlcach, Suwałkach, Kibartach. W 1890-1901 grał kolejno w zespołach: M. Filippi-Jóźwiakowskiej (1890), K. i S. Sarnowskich (1891-94), L. Czystogórskiego w Dąbrowie Górniczej (1895), B. Mareckiego, m.in. w Odessie (1896), M. Członkowskiego w Petersburgu (1897), S. Sarnowskiego (1898), B. Mareckiego (1898), F. Felińskiego w Sosnowcu (1898), K. Brzozowskiego (1899), w zespole t. w Parku Krakowskim (1899), B. Mareckiego m.in. w Łodzi (1900). W 1901 obchodził w Piotrkowie jubileusz trzydziestolecia pracy scenicznej. W styczniu 1902 występował być może w Lublinie w zespole H. Morozowicza, potem u L. Dobrzańskiego w Piotrkowie. Był ocenionym aktorem prowincjonalnym, popularność zjednała mu zwłaszcza rola Grojseszyka ("Podróż po Warszawie"), poza tym grał także Halbana ("Kiejstut"), Bertranda ("Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje"), Komisarza ("Karpaccy górale"), Wicka ("Wicek i Wacek"), Antoniego ("Pan Damazy"), Kubę ("Łobzowianie").
Bibl.: Filler: Melpomena; Koryzna I s. 148; Olszewski: Z kronik teatr.; EMTA 1902 nr 15; Kur. teatr. 1902 nr 15; Krasiński: Raptularz; Afisze, IS PAN; Akt zgonu 167/1902, parafia św. Jakuba, Piotrków Trybunalski.
Ikon.: Fot. pryw. - Bibl. Ossol.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
