Teodozja Jakowicka-Friderici
JAKOWICKA-FRIDERICI Teodozja, z domu Fryderycy, zamężna Jakowicka (18 VI 1835 Kielce - 3 XI 1889 Warszawa), śpiewaczka. Była córką pułkownika wojsk pol. Feliksa Fryderycego i Gabrieli z Żuchowskich. Wyszła wcześnie za mąż za urzędnika Józefa Jakowickiego i już pod jego nazwiskiem pracowała od 1861 jako ochmistrzyni w warsz. Instytucie Muzycznym. Uczyła się gry na fortepianie u I. Dobrzyńskiego, a śpiewu u Kornelii Quattrini, potem u J. Dobrskiego. Studia kontynuowała w Paryżu. 21 III 1865 debiutowała w WTR w partii Aminy ("Lunatyczka"), później w partii Elwiry ("Ernani"). Mimo "najświetniejszego przyjęcia" nie została zaangażowana i wyjechała do Włoch, gdzie kontynuowała naukę śpiewu pod kier. F. Lampertiego w Mediolanie, a następnie występowała na scenach włoskich m.in. w Bolonii i Wenecji. Za granicą używała nieco zmienionej formy nazwiska panieńskiego - Friderici, którą później dołączyła do nazwiska Jakowicka. Przez wiele lat występowała bez stałego engagement na scenach eur., m.in. w Mediolanie, Palermo, Madrycie, Barcelonie, Walencji, Berlinie, Stuttgarcie, Petersburgu, Moskwie, Odessie, Konstantynopolu, a także w Nowym Jorku i Hawanie. Wielokrotnie przyjeżdżała na występy do Polski. W T. Wielkim w Warszawie występowała gościnnie w lipcu i sierpniu 1867, lipcu i sierpniu 1868, sierpniu i wrześniu 1871, grudniu 1876, od czerwca do grudnia 1877, od października do grudnia 1878, w lipcu i sierpniu 1880, od grudnia 1881 do stycznia 1882, od stycznia do czerwca 1884, w kwietniu i wrześniu 1885. We Lwowie była zaangażowana na sez. 1872/73, a później śpiewała na występach wiosną 1874, we wrześniu 1878 oraz w październiku 1881. W sez. 1873/74 występowała gościnnie w t. pozn., a w 1873, 1875 i 1879 śpiewała na koncertach w Krakowie. Ostatni raz wystąpiła w T. Wielkim w Warszawie 18 IX 1885 w roli Alicji ("Robert Diabeł"). W 1884-86 była nauczycielką w szkole śpiewu przy WTR, potem udzielała lekcji prywatnych.
Wg M. Chomińskiego miała "głos mocny, wyrobiony", ale "średnie tony bez metalu". Wg W. Hordyńskiego był to "piękny głos koloraturowy z silnym odcieniem dramatycznym". Śpiewała m.in. partie tyt. w "Halce", "Łucji z Lammermooru", "Normie", "Aidzie", "Lindzie z Chamounix", a także Violettę ("Traviata"), Rachelę ("Żydówka"). W ostatnich latach występy jej przyjmowano już nieprzychylnie, mówiono, iż straciła głos, a M. Chomiński pisał, że "już na takie role za ciężka".
Bibl.: Pepłowski: Teatr we Lwowie I, II; PSB X (W. Hordyński); SMP; EMTA 1889 nr 320 (il.); Muzyka 1952 nr 7/8 (Z.M. Szweykowski); Chomiński; Jasiński; Krogulski.
Ikon.: W. Walkiewicz: Portret, lit. - MTWarszawa, również Mucha 1875 nr 49; Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Jagiell., 1S PAN, MHKraków, MTWarszawa, zb. S. Dąbrowskiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
