Osoby

SMUGLEWICZ Antoni (1740 Warszawa - 1810 Wilno), dekorator. Był synem Łukasza S., malarza, i Reginy z Olesińskich, bratem malarza Franciszka S. Uczył się rysunku u ojca i Sz. Czechowicza. Do 1782 działał gł. jako dekorator wnętrz (m.in. w 1765 ozdabiał z ojcem wnętrze kaplicy i sali teatr. na zamku w Podhorcach, w 1766 dekorował ściany głównej klatki schodowej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie). Z 1766 pochodzi pierwsza wzmianka o wykonanej przez S. dekoracji teatr. określonej jako "model na theatrum". Od 1782 malował dekoracje dla prywatnych t. królewskich: Małego w Łazienkach, Zamkowego, a od 1788 dla t. w Pomarańczami. W 1793 zaczął współpracować z T. Narodowym. Nawiązany wówczas kontakt z W. Bogusławskim miał zaważyć na kształtowaniu się indywidualności S. jako malarza teatralnego. Lata 1795-99 spędził z Bo­gusławskim we Lwowie. Po powrocie do Warszawy (1799) pracował dla stołecznej sceny. W 1800 przeby­wał w Kaliszu i namalował kilka dekoracji dla nowego t. wzniesionego tam przez W. Bogusławskiego. W 1804 wyjechał do Wilna, gdzie malował dekoracje dla tamtejszego teatru. Do najbardziej chwalonych przez współczesnych prac S. należały prospekty i kulisy do następujących oper: "Axur, król Ormus" (1793), "Krakowiacy i Górale" (1794), "Drzewo Diany" (1799), "Zaczarowany flet" (1801), "Przerwana ofiara" (1802), "Telemak, królewicz Itaki" (1803), "Dwa dni trwogi, czyli Woziwoda paryski" (1804). S. był pierwszym Polakiem wśród dekoratorów współ­pracujących z T. Narodowym. Jego prace wykazują jeszcze wiele cech klasycystycznych (jak np. ściśle przestrzegana symetria kompozycji). Jednocześnie zdradzają nowe tendencje preromantyczne, w dążeniu do swoistego autentyzmu (budynki wiejskie i kostiumy w "Krakowiakach i Góralach"), w próbach wywołania nastroju cudowności i grozy ("Zaczarowany flet"). Pro­jekty dekoracji S. zachowały się w Muzeum Narodo­wym w Warszawie i w Muzeum Narodowym w Kra­kowie.
Bibl.: B. Król: Antoni Smuglewicz - malarz teatralny [War­szawa 1956], odb. z Pam. teatr. 1956 nr 2/3; Wierzbicka: Sześć studiów.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973