Weronika Benda
BENDA Weronika, z Zagórskich (4 II 1836 Warszawa - po 1906), aktorka, tancerka, śpiewaczka. Była córką Aleksandra Zagórskiego i Elżbiety z Kowalewskich, siostrą -> Emilii Zagórskiej, żoną -> Feliksa B., matką -> Henryki Ładnowskiej. Debiutowała pod nazwiskiem panieńskim jako tancerka w 1856 w zespole J. Pfeiffera w Płocku. W 1857 tańczyła w tymże zespole w Radomiu oraz w Kaliszu. Od 1858 grała drobne role (przeważnie wiejskich dziewczyn) w t. krak. (dyr. J. Pfeiffer). 29 III 1859 w Krakowie wyszła za mąż za aktora Feliksa B. W sez. 1859/60 z zespołem t. krak. występowała gościnnie w Łowiczu, Kaliszu i Radomiu. Wiosną 1864 wyjechała z zespołem A. Miłaszewskiego do Lwowa. Wkrótce wróciła do Krakowa i tu występowała do 1867 wyjeżdżając z zespołem na gościnne występy do Poznania i Krynicy. W Krakowie udzielała też lekcji tańca. Ostatni raz wystąpiła ,,z grzeczności" 21 i 26 VIII 1868 w roli Wandy ("Bojomir i Wanda") podczas występów zespołu t. krak. w Poznaniu. Potem nigdy już więcej nie występowała, była ciężko chora, ale z korespondencji H. Modrzejewskiej wiadomo, że żyła jeszcze w 1906.
K. Estreicher pisał o niej: "najpiękniejsza z artystek, za wiele myślała o piękności swojej. Ról nigdy nie umiewała, lekceważąc publikę, bawiąc się lub zajadając w czasie dialogu - opuszczając całe ustępy w roli". Role: Pani Pompadour ("Narcyz Rameau"), Aniela ("Śluby panieńskie"), Tytania ("Sen nocy letniej"), Anna Page ("Wesołe kumoszki z Windsoru"), Aurelia ("Pafnucy i Narcyz"), Aniela ("Ćwiartka papieru"). Czasami śpiewała także w operach m.in. partię Stasia ("Paziowie królowej Marysieńki").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Got: Teatr Koźmiana; Modrzejewska, Chłapowski: Korespondencja (il.); Afisze, IS PAN.
Ikon.: Fot. pryw. - MHKraków, zb. J. Gota, Kraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
