Maria Trąmpczyńska
TRĄMPCZYŃSKA Maria Joanna Laura, pseud. M. Otto, także Otto-Trąmpczyńska (27 XII 1875 Orzeszków k. Międzychodu w Poznańskiem - 8 V 1967 Poznań), śpiewaczka. Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Henryka T. i Pauliny z Pągowskich, bratanicą późniejszego marszałka Sejmu RP Wojciecha Trąmpczyńskiego. W 1894 zdała maturę w Poznaniu. W 1894-95 kształciła się w Paryżu. W 1895-97 i 1900-02 pracowała jako nauczycielka prywatna. W 1897-1900 przebywała znów w Paryżu, studiując nauki przyrodnicze i historię sztuki na Sorbonie, a także ucząc się gry na fortepianie. Od 1902 zaczęła uczyć się śpiewu u W. Grąbczewskiego w Warszawie i w tym roku pierwszy raz wystąpiła na estradzie. W 1903-07 kształciła się w Schola Cantorum w Paryżu, uczyła się śpiewu solowego (u G. Sbriglii) i deklamacji lirycznej. Prawdopodobnie pobierała też lekcje u J. i E. Reszków i A. Paschalis. W Paryżu brała udział w koncertach. Po powrocie do Polski debiutowała 19 XII 1907 pod nazwiskiem Trąmpczyńska w warsz. T. Wielkim w partii Anioła ("Demon") i w sez. 1907/08 śpiewała takie partie, jak: Magdalena ("Rigoletto"), Herodiada ("Salome"), Mary ("Holender tułacz"). Występowała również na koncertach w Warszawie, np. w 1908 jako jedna z solistek w "Stabat Mater" G. Rossiniego. Potem przebywała za granią; występowała pod pseud. Otto w Dreźnie i w Petersburgu (1910), potem w Paryżu (1911, t. Chatelet). Była członkiem założycielem Tow. Artystów Pol. w Paryżu. Później w Monachium (1911-14, Opera Królewska) i Budapeszcie (1914-17) śpiewała m.in. partię tyt. w "Carmen" i Amneris ("Aida"), W sez. 1917/18 była zaangażowana do opery warsz. i wykonywała m.in. partie Ulryki ("Bal maskowy") i Orfeusza ("Orfeusz i Eurydyka" Ch.W. Glucka); używała wtedy nazwiska Trąmpczyńska-Otto. We wrześniu 1919 podjęła pracę pedag. w konserwatorium warsz.; nadal jednak występowała gościnnie, np. w operze warsz. (czerwiec 1919, maj 1920, czerwiec 1924), na koncertach na Śląsku (kwiecień 1920), w operze pozn. (kwiecień 1921), w przedstawieniach operowych w Krakowie (1922). W 1925 śpiewała na koncertach w warsz. rozgłośni PR. Od 1 IX 1926 była pedagogiem konserwatorium w Poznaniu. Odtąd brała aktywny udział w życiu towarzyskim i kulturalnym tego miasta, śpiewała w radiu, na koncertach oratoryjnych (np. w "Eliaszu" F. Mendelssohna-Bartholdy'ego - 1928, "Stabat Mater" G. Rossiniego - 1929, "Requiem" W.A. Mozarta - 1931), na festiwalu muzyki pol. podczas Powszechnej Wystawy Krajowej (maj 1929). Okupację niem. spędziła w Poznaniu, udzielała lekcji śpiewu i organizowała konspiracyjne koncerty, tzw. środy muzyczne. Od 1 III 1945 wznowiła pracę pedag. w pozn. PWSM; w 1948-50 była prodziekanem, a w 1950-52 dziekanem wydz. wokalnego; w 1956 otrzymała tytuł prof. nadzwyczajnego. Od 1 I 1959 przeszła na emeryturę. Miała niezwykłej mocy, barwy i piękności głos kontraltowy, a także wielką muzykalność i duże umiejętności wokalne, typowe dla wł. szkoły bel canta, jednakże podczas występów, zwłaszcza scen., z trudem pokonywała tremę. Była jedną z charakterystycznych postaci Poznania. Postawna, wytworna, apodyktyczna, miała sposób bycia wielkiej damy. Cieszyła się szacunkiem i sympatią uczniów i uczennic. Do sędziwego wieku zachowała żywość umysłu i zainteresowanie sztuką.
Bibl.: Korolewicz-Waydowa; Kraków muz. 1918-39; Kwiatkowski: Tu PR Warszawa; Łoza: Czy wiesz (il.); Nowowiejski: Pod zielonym Pegazem; SMP; Świtała; WSB (H. Rudnicka-Kruszewska); Kur. Warsz. 1907 nr 345, 1908 nr 5, 18, 127, 1920 nr 141, 1924 nr 175, 355; Muzyka 1925 nr 3, 6, 1926 nr 6, 10, 1929 nr 6, 1931 nr 4-6; Now. Muz. 1908 nr 2; Pam. Teatr. 1970 z. 4 (H. Ostrowska-Grabska); Akta, SPAM; Prosnak: T. Wielki.
Ikon.: M. Manno: T. jako Eryka (Walkiria), olej, 1917 - MTWarszawa; Cz. Makowski: Portret, płaskorzeźba, gips i portret, gips, 1918 - MTWarszawa; Fot. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
