Józef Winiaszkiewicz
WINIASZKIEWICZ Józef (13 IV lub 9 XII 1886 Warszawa - 18 VI 1941 Majdanek), aktor, śpiewak, reżyser, dyr. teatru. Był mężem -> Michaliny W. Uczęszczał do szkoły realnej w Warszawie, z której w 1904 został relegowany za udział w Narodowej Organizacji Robotniczej. Kształcił się też w warsz. szkole rysunkowej. W 1907 debiutował w t. łódz., w 1908 występował w Płocku u H. Czarneckiego, w 1909 w Połądze, w 1910 w Lublinie i Kijowie (podobno uczestniczył także w objazdach t. Momus), w sez. 1911/12 w T. Popularnym w Łodzi, 1912/13 w Sosnowcu, 1913/14 w T. Polskim w Poznaniu, 1914/15 w warsz. t. Venus, w 1916 w Lublinie, w 1918 w T. Nowości w Warszawie, w 1920-21 w t. Czarny Kot (od lipca 1921 był tam przez krótki czas kierownikiem artyst.). W 1922 występował w krak. T. Nowości, następnie zorganizował zespół objazdowy wystawiający operetki m.in. w Łodzi. W 1923 po likwidacji zespołu występował w t. Operetka-Wodewil w Warszawie, w 1924 w pozn. T. Nowości, w 1926 w objazdowym zespole operetkowym w Krakowie. W 1927 sam prowadził zespół występujący w Wilnie, a następnie od października 1927 do lata 1928 był aktorem i reżyserem t. Czerwony As w Warszawie, w 1928 występował w t. Wesoły Ul, w 1929 w t. Nowa Operetka, który założył i prowadził wraz z W. Kieszczyńskim, w 1930 w t. Hel, w 1933 w Lublinie. Od jesieni 1933 do 1939 był aktorem i reżyserem T. Polskiego w Katowicach i tu 2 VI 1938 obchodził jubileusz trzydziestolecia pracy. Podczas II wojny świat. został aresztowany przez gestapo i wywieziony do Majdanka, gdzie zmarł. Początkowo występował głównie jako śpiewak operetkowy, m.in. w partiach Caboletiego ("Sufrażystki"), Stepanowa ("Orłow") oraz jako aktor komediowy, później grywał również w dramacie. Grał takie role jak: Julek ("Gra serc"), Milewski ("Żabusia"), Nos ("Wesele"), Reżyser ("Wyzwolenie"), Ciaputkiewicz ("Grube ryby").
Bibl.: Kaczorowska-Herman: T. Popularny; Sempoliński: Wielcy artyści; Sobański: Teatr pol. na Śląsku (il.); Scena pol. 1938 nr 2/3 s. 693-694; Maciejewska: Teatr w Poznaniu; Mika; Spis ZASP 1923. Ikon.: Fot. pryw. - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
