Maria Grabowska-Łukowska
GRABOWSKA Maria, zamężna Łukowska (1875 lub 1880 - 30 I 1963 Siemianowice Śląskie), aktorka. W t. używała zawsze nazwiska Grabowska. Zaczęła występować w 1902 w T. Polskim w Poznaniu; w zespole tym pozostała do 1905 i brała udział w jego występach w Krakowie w czerwcu 1905. Prawdopodobnie ona należała w 1907 do objazdowego zespołu T. Gabrieli Zapolskiej, latem tego roku występowała z zespołem lwow. T. Ludowego Miłośników Sceny w Krynicy (informacje te mogą jednak dotyczyć innej aktorki tego nazwiska). Z pewnością występowała w 1908-12 w T. Ludowym w Krakowie, w sez. 1915/16 w T. Ludowym w Warszawie, w 1919 w T. Polskim w Przemyślu, w 1920 z zespołem L. Dybizbańskiego w Bydgoszczy, w sez. 1920/21 w Górnośląskim T. Narodowym pod kier. H. Cepnika, w sez. 1922/23 w jednym z t. lwowskich, a w sez. 1923/24 w T. Wielkim w Wilnie. Dalsza jej działalność nie jest dokładnie znana. Po dłuższej przerwie wróciła na scenę w 1945 i występowała w sez. 1945/46 w T. Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie, w 1946 w T. Polskim w Szczecinie, w sez. 1948/49 znów w Rzeszowie, w 1950-57 stale w T. im. Wyspiańskiego w Katowicach. Później przeszła na emeryturę. W początkowym okresie grała takie role jak: Franciszka von Wendell ("Gniazdo rodzinne"), Emilia ("Otello"); wcześnie przejęła role kobiet starszych, jak np. Dulska i Tadrachowa ("Moralność pani Dulskiej"), Orgonowa ("Damy i huzary"), Teresa ("Salon").
Bibl.: Almanach 1962/63; Okręt s. 375; Dz. zach. 1963 nr 27; Trybuna rob. 1963 nr 27; Afisze i programy, 1S PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
