Autorzy

Urodzony w 1976. Od sierpnia 2015 kierownik literacki Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze (wcześniej, od września 2013 dramaturg tego samego Teatru), studiował na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, grał na trąbce w takich orkiestrach jak Sinfonia Varsovia, Filharmonia Narodowa, Polska Orkiestra Radiowa. Jest także absolwentem scenariopisarstwa na PWSFTViT im. Leona Schillera w Łodzi i był stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Napisał kilkanaście dramatów, które doczekały się kilku realizacji scenicznych – Wszystko, co chcielibyście powiedzieć po śmierci ojca, ale boicie się odezwać Teatr Miejski w Gdyni, reż. Piotr Kruszczyński, W imię Ojca i Syna Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, reż. Piotr Ziniewicz, Allegro moderato Teatr na Woli w Warszawie, reż. Krzysztof Rekowski, Być jak Frank Sinatra, Teatr Rampa w Warszawie, reż. Witold Mazurkiewicz, Trzech mężczyzn w różnym wieku Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, reż. Julia Pawłowska (Mark), Koło kwintowe – fragmenty PWST w Krakowie, reż. Aleksandra Popławska. Był także dramaturgiem i współautorem sztuki …nie czekajcie na podstawie tekstu Kebab Gianiny Cărbunariu, Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, reż. Robert Zawadzki. Realizacja jego tekstu W imię Ojca i Syna w reż. Daniela Adamczyka w Czytelni Dramatu w Lublinie została nagrodzona główną nagrodą XVI Przeglądu Małych Form Teatralnych „Letnia Scena 2014” w Łodzi. W 2015 roku również w Lublinie odbyła się premiera jego sztuki Tata ma kota (albo Poczytaj mi Tato) w reż. Łukasza Witta-Michałowskiego w ramach Sceny Prapremier InVitro.

W 2015 roku na deskach Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze odbyła się premiera spektaklu Karskiego historia nieprawdziwa w reż. Julii Mark. Spektakl ten został nagrodzony Srebrnym Kluczykiem w kategorii najlepszy spektakl teatralny. Wcześniej na podstawie tego samego tekstu powstało słuchowisko w Teatrze Polskiego Radia emitowane w radiowej Trójce, za które otrzymał nagrodę Teatru Polskiego Radia – „Talanton” za debiut dramaturgiczny.

Wraz z Zuzanną Bućko napisał jeden z odcinków słuchowiska teatralnego Słuchaj! – Jasiek i… Wirus dla Wrocławskiego Teatru Lalek, a także dramaty Klara Zach. Rekonstrukcja i Dietl. Osiem scen obrazujących. Nocami i dniami będę tęsknić za Tobą (na podstawie Nocy i dni Marii Dąbrowskiej) jest ich czwartym tekstem, który realizują wspólnie w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej (premiera 5 grudnia).

Szymon Bogacz pisał także skecze do Kabaretu na Koniec Świata w Warszawie, wydał książkę Koło kwintowe (wydawnictwo W.A.B., 2009), za którą został nominowany do dolnośląskiej nagrody kulturalnej WARTO (w 2010 roku), pisze scenariusze filmowe i pracuje nad kolejną książką. Dwukrotny finalista ogólnopolskiego konkursu o Gdyńską Nagrodę Dramaturgiczną (Zakład doświadczalny Solidarność, W imię Ojca i Syna) oraz laureat wielu konkursów dramaturgicznych. Jego sztuki ukazywały się w miesięczniku „Dialog”. W przeszłości uczył muzyki, pracował na stanowisku copywritera oraz doradzał klientom Leroy Merlin w dziale farb i lakierów.

Omówienia sztuk

• Allegro moderato
  sztuka wieloobsadowa (7K, 9M)

Dramat ukazuje podróż w głąb siebie głównej bohaterki Marty – zawodowej oboistki. Fabuła dramatu sięga aż do jej dzieciństwa, obejmuje kolejne etapy życia, kończąc się w momencie rozkwitu kariery zawodowej. Życie Marty zawsze podporządkowane było muzyce. Lekcje muzyki, na które wysyłała ją surowa matka, zastępowały jej dziecięce zabawy i pozbawiły beztroski. Pod wpływem Nauczyciela Marta postanowiła pozbyć się skrzyni, w której zamknięte były wszystkie wyrzucone przez morze rzeczy – to, z czego składało się jej życie, a co tak bardzo ją uwierało. Rozkwit kariery Marty dokonał się kosztem życia prywatnego – kiedy Marta miała wejść na scenę, otrzymała wiadomość o śmierci męża i syna.  Szymon Bogacz nakreślił głęboki portret psychologiczny młodej kobiety, niepozbawiony elementów nadrealistycznych i symbolicznych.
 

• Dzieci moich dziadków ze wsi Pietnice 
  sztuka wieloobsadowa (2K, 12M + Krowa + role epizodyczne)

Sztuka wpisuje się w nurt popularnego w polskim dramacie kinderyzmu, który reprezentują między innymi Michał Walczak i Mateusz Pakuła. Upiorny dzieciak proponuje grę, za sprawą której Mąż i Żona przenoszą się w czasie. Dzieci moich dziadków nie jest jednak klasycznym dramatem rodzinnym. Babcia jest reprezentantką jednego pokolenia wyżej niż Mąż i Żona, których młodość przypadła na schyłek PRL-u. Mąż i Żona są zaś „pokoleniem na krze”, czyli tym, które w sposób niepewny i niestabilny przepłynęło na drugą stronę rzeki – wyrwało się ze wsi i poszło na studia. Właściwym tematem utworu są więc różnice pokoleniowe, wynikające ze zmieniającej się sytuacji historycznej oraz ważne wydarzenia tożsamościotwórcze, czyli awans społeczny w przypadku Męża i Żony. W ich pokoleniu łatwo było o pracę. Akcja sztuki dzieje się w poniemieckim wiejskim domu, co otwiera perspektywę historyczną. Rozbiórka domu jest próbą rozprawienia się z przeszłością, zwieńczoną wspólną zabawą Męża, Żony i Chłopczyka w piaskownicy, symbolizującą międzypokoleniowa zgodę.
 

• Fraktal 
  1M, monodram

Opowieść o pisarzu przeżywającym kryzys twórczy przypomina bijący rekordy popularności serial Californication. To portret pisarza rozdartego między sztuką a codziennością, pięknoducha i estety, który na co dzień doświadcza nieznośnej trywialności egzystencji. Momenty mniej lub bardziej twórczego natchnienia przetykane są wędrówkami po klaustrofobicznym mieszkaniu niczym po Joycowskim Dublinie. Zatem pisarz nie dość, że zmaga się ze sobą, rozpaczliwie próbując przypomnieć sobie, o czym pisał poprzedniego dnia, próbuje jeszcze dotrzymać kroku kobiecie – bezwzględnej muzie. Desperacko usiłując uniknąć stereotypowej roli męża i syna i czynności, które wymagałyby od niego zaangażowania w życie, chowa się w toalecie pod pretekstem czynności fizjologicznych. Może jest tym, co pisze, może to on jest pisany, a nie on pisze? Propozycja dla tych aktorów i reżyserów, którzy lubią mieć do czynienia z partnerskim literacko wyzwaniem i mają odwagę poznać świat wyobraźni Autora, który poszukuje zasad rządzących życiem i wyobraźnią twórczą.
 

• Ja, Szymon Słupnik 
  obsada: 2K, 7M + Głos Boga + Zakapturzona Postać (płeć nieokreślona) + Mieszkańcy, Robotnicy, Turyści, Pielgrzymi, Kamerzysta

Młody naukowiec Szymon Bogacz podczas heblowania deski dębowej w warsztacie dziadka odkrywa niezwykle długą linię życia na swojej dłoni. Odkrycie tajemnicy wiecznego życia pozwala mu przejść do historii i zobojętnieć na codzienne ludzkie sprawy. Przywraca światu prokreację (gdy ludzie stali się nieśmiertelni, przestali się rozmnażać), zapładniając swoją żonę Oleńkę. Bierze kredyt, wykupuje od Chłopa metr ziemi i stawia w centrum wsi Królikowice słup. Jedynym zadowolonym jest Dziennikarz, który czyni z Szymona sensację medialną – człowieka opuszczonego, samotnego, zdradzonego przez społeczeństwo. Mijają lata, syn Szymona jest już dorosły, a Oleńka znalazła schronienie w ramionach Dziennikarza. Szymon wbrew wszystkim planuje wykonać skok, który z zaciekłością śledzą media. Tekst Szymona Bogacza przypomina znakomitą komedię Alfonso Araua z udziałem Woody'ego Allena Dar z nieba. Tam również ukazana jest niewielka miejscowość, w której tworzy się przynoszący zyski kult wokół relikwii, których autentyczności i rzeczywistych mocy nikt nawet nie sprawdza. Tak jak cud wynaleziony przez wiszącego na słupie Szymona, pozostaje do końca nieokreślony.
 

• Zakład Doświadczalny Solidarność
  sztuka wieloobsadowa

Poprzez historię Grażyny Bogacz opowiada dzieje „Solidarności”, jej samej jednak nie udziela głosu i nie umieszcza na scenie. Po zakończeniu strajków i podpisaniu porozumień Grażyna zawarła umowę z Zakładem Doświadczalnym, który był najprężniej rozwijającym się przedsiębiorstwem w kraju, a zarazem najbardziej prosolidarnościowym. Były to czasy dobrej współpracy między ludźmi z różnych środowisk, o najbardziej skrajnych światopoglądach, czas licznych metamorfoz. W krótkim czasie, zafascynowana „Solidarnością”, Grażyna zdecydowała się opuścić Zakład i pracować jako księgowa w Zarządzie Regionu. Dla Solidarności poświęcali się ludzie prości, jak ona, reszcie chodziło tylko o władzę. W Zakładzie Doświadczalnym nie chciano przyjąć Grażynki i kierowniczki Jadwigi Z., więc wróciły do Zarządu Regionu i wypłacały pieniądze tym, którzy jeszcze zostali. Grażyna w związku ze swoją działalnością została internowana i zamknięta w więzieniu, gdzie obok kryminalistek przebywały, dumne ze swojej niewoli, więźniarki polityczne. Uwaga esbeków skupiła się głównie na Grażynie – to ona pracowała w księgowości Zarządu Regionu, skąd zginęło wtedy 80 milionów. Zwolnieni internowani witani byli jak narodowi bohaterowie, część z nich postanowiła opuścić kraj. Grażyna, która zdecydowała się zostać, była namawiana do współpracy z SB. Ta bohaterka „Solidarności” nie mogła wyjechać, bo kochała swój kraj. Tęskniła za normalnym życiem, nie chciała etykiety bohaterki i patriotki. Przykład Grażyny – najzwyklejszej w świecie, a jednak niezwykłej kobiety– ukazuje proces politycznego dojrzewania: od eskapizmu, politycznego zaangażowania aż do rozczarowania. Poprzez biografię tej kobiety, która nieprzypadkowo nosi imię Mickiewiczowskiej heroiny, Bogacz streszcza i komentuje dzieje „Solidarności”. Sztuka znalazła się w finale V Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej w 2012 roku.
 

• Dekonstrukcja (współautor – Magda Durek) 
  5K, 3M

Oryginalna sztuka psychologiczna. Pozornie przypadkowy układ scen odzwierciedla chaos panujący w uczuciach bohaterów. Córką w narkotycznym widzie opiekuje się tajemniczy Książę. Rozhisteryzowana matka prowadzi trzy razy tę samą rozmowę telefoniczną. Ojciec i córka urządzają sobie beztroskie, dziecinne i czułe zabawy. Ten pierwszy miota się między córką z poprzedniego związku, a nową żoną i nowym dzieckiem. Wszystkie sceny przedstawione zostały w krótkich, a zarazem bardzo wyrazistych obrazach. Forma dramatu obrazuje mechanizm rozpadu rodziny. Życie postaci przypomina rozsypaną układankę, której nie można poskładać. Czytelnik wraz z bohaterami przenosi się w czasie i przestrzeni – to podróż w głąb ludzkich emocji. Bardzo ciekawa propozycja na kameralną scenę.
 

• Najpiękniejsza zdrada na świecie 
  1K, monodram w jednym akcie

Kobieta siedzi w kawiarni, sącząc margheritę i opowiada o tym, jak zdradził ją mężczyzna. Wygląda, jakby rozmawiała z ukochanym. Opowiada mu w szczegółach, jak śledziła jego zdradę, jak uczestniczyła w niej jako niemy widz, potajemnie wchodząc do mieszkania, w którym obca kobieta zajęła jej miejsce. Jest zraniona, ale też cyniczna, okrutna wobec mężczyzny i wobec siebie. Po pewnym czasie okazuje się, że mężczyzny wcale nie ma w kawiarni. Kobieta zabiła go nożem kuchennym, podobnie jak jego kochankę. A może to tylko złudzenie? Pełnokrwista rola dla aktorki.
 

• (Nie)ludzkie dzienniki
  3K, 6M

Akcja toczy się w getcie, wokół jednej z kamienic. Właśnie tam łączą się ze sobą losy dziesięciorga bohaterów – Żydów i Niemców (między innymi żydowskiej pary, podłego i nierozgarniętego niemieckiego żołnierza, żydowskich braci, kochanków – Żydówki i Niemca oraz siostry umierającej żydowskiej dziewczynki). Historia dzieje się w ciągu kilku godzin, które każdy z bohaterów relacjonuje w formie tytułowego dziennika. Dramat jest przejmującym opisem życia w getcie – w dusznej atmosferze zamknięcia, w głodzie, w nieludzkich warunkach. Autor zestawia ze sobą niemieckich żołnierzy i mieszkańców getta, którzy paradoksalnie mają te same odczucia, pragnienia i doświadczenia.
 

• Stosunki damsko męskie​
  2K, 2M

Śmiertelnie chora kobieta chce intensywnie przeżyć ostatnie miesiące swojego życia. W kawiarni uwodzi czwórkę ludzi, po czym sprowadza ich do mieszkania, gdzie urządza perwersyjne, erotyczne zabawy. Sztuka zaczyna się od monologu mężczyzny, który przechodzi w dwugłos z udziałem kobiety. Dołącza do niego drugi mężczyzna, a na końcu druga kobieta. Każda z wyodrębnionych części dramatu kończy się paniczną reakcją postaci na śmierć perwersyjnej animatorki. Kobieta umarła tak, jak sobie zaplanowała – podczas stosunku. Autor przekonuje, że można stanąć do walki o sens spraw ostatecznych.
 

• Trójkąt
  2K, 1M

Jeden mężczyzna i dwie kobiety, Żona i Kochanka. Małżeństwo prowadzi perwersyjną, zmysłową grę. Żona karmi się opowieściami męża o zakochanej w nim koleżance z pracy. Czy ta przygoda to dla mężczyzny tylko zabawa, czy prawdziwe uczucie? Żona ostatecznie doradza mu pozbycie się wielbicielki. Zabawa ludzkimi uczuciami jest podstawą ich związku. Eksperyment kończy się wypadkiem samochodowym kochanki. Mąż i Żona mocno wtuleni w siebie śmieją się. A ich śmiech nie milknie... Gra pozorów między postaciami i erotyczny nastrój panujący w sztuce powodują, że każde słowo i gest śledzi się z zapartym tchem. Psychologiczna precyzja w budowaniu postaci i różne odcienie emocji budują napięcia i rytm sztuki. Dramat wyróżniony w VII edycji konkursu na dramat współczesny podczas Festiwalu Targów Nowej Dramaturgii w Radomiu w 2007 roku.
 

• Trzech mężczyzn w różnym wieku
  3M, monologi

49-letni operator dźwigu pracuje przy budowie wielopiętrowego parkingu. Mężczyzna lubi swoją pracę na wysokości. Obserwuje mieszkańców bloku stojącego nieopodal. Podoba mu się kobieta, która zawsze po powrocie do domu smaży dwa kotlety i nakrywa dla dwóch osób, ale nigdy nikt nie przychodzi. Któregoś dnia na obiedzie pojawia się młody mężczyzna. Operator dźwigu jest zawiedziony. Jeszcze nie wie, że młody mężczyzna to 30-letni syn kobiety przygotowującej kotlety, uczestniczący w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Trzeci mężczyzna to 69-letni mieszkaniec bloku – emeryt wściekły na cały świat, były donosiciel, nienawidzący wszystkiego i wszystkich. Monologi każdego z mężczyzn opowiadają o samotności, tęsknotach, dają upust ich frustracjom. Autor zadbał o autentyczność szczegółów i języka.

Dramat został wyróżniony w konkursie dramaturgicznym III Forum Współczesnego Dramatu „Lustro. Obraz. Iluzja” w Łodzi.
 

• Wariacje międzyludzkie​
  2K, 2M

Na stole leży trup kobiety. Dwóch mężczyzn próbuje ustalić przebieg ostatnich dni jej życia i dociec przyczyny śmierci. Nic jednak nie ustalają, podsumowując rozmowę: „nic mnie to nie obchodzi”. Tymi słowami rozpoczyna się kolejna scena. Do mężczyzn dołącza kobieta i znów śledzimy tę samą sytuację, wzbogaconą o nowe fakty i perspektywę widzenia przybyłej. Kończy się tak samo jak poprzednia: „nic mnie to nie obchodzi”. W następnej scenie pojawia się druga kobieta i kolejny wariant rozmowy z dodatkowymi spostrzeżeniami. Sztukę kończy zdanie: „nic mnie to nie obchodzi”. Powtarzający się obsesyjnie refren słów i faktów, do którego każdy dodaje coś od siebie, buduje napięcie. To historia ze znakiem zapytania i wariacjami na temat odpowiedzi. Sztuka otrzymała III nagrodę w konkursie na współczesny dramat, zorganizowany przez krakowski Stary Teatr i miesięcznik „Dialog” w 2006 roku.
 

• W imię Ojca i Syna
  3K, 4M + role epizodyczne

Sztuka o relacjach Ojca z Synem. Syn dowiaduje się, że dawno nie widziany przez niego Ojciec umarł. Strata bliskiej osoby i przygotowania do pogrzebu stają się dla bohatera pretekstem do podróży w głąb siebie. Najdrobniejszy epizod biografii jest dla Syna impulsem do prowadzenia w wyobraźni fikcyjnych rozmów z Ojcem, których nie zdążył przeprowadzić za jego życia. Każdy gest, słowo wywołują wspomnienia. Przeżyte wspólnie chwile, będące najcenniejszym darem Ojca, ożywają teraz jak mit. W dniu pogrzebu Syn poszukuje obiecanej mu przez Ojca tuż przed śmiercią niespodzianki – okazuje się nią dwudziestozłotowy banknot. Czy to rekompensata za wódkę, której nigdy razem nie wypili? Osobisty dramat o niemożliwej już do odbudowania więzi. Poruszająca sztuka, w której symbolika liczb porządkuje życie i uczucia bohatera, prowadząc nas przez labirynt wspomnień tworzących panoramę ludzkiego losu.
 

• Wschód południe zachód północ
  1K, 1M

Cztery akty, cztery sytuacje, cztery pary – jak cztery są strony świata i pory dnia. Bogacz pokazuje ludzi w często ekstremalnych sytuacjach, stopniując temperatury poszczególnych scen. Wschód to najlepsza pora dnia, by uciec od kobiety. Gdy powietrze jest rześkie, a na dworze rosa można wreszcie trzeźwo spojrzeć na damsko-męski związek. Południe: on jest w pracy, ona czeka na niego w domu – w oczekiwaniu na siebie rozmawiają przez telefon. W toku rozmowy okazuje się, że ona ma przed sobą ciężką operację, a on ulega wypadkowi. Zachód: dziewczyna i chłopak przed swoim „pierwszym razem”. Sytuację podgrzewają opowieści dziewczyny o erotycznych ekscesach babci, która fortelem sprowadziła do niej chłopaka pod pretekstem naprawy skrzypiącej kanapy. Północ: kobieta i mężczyzna uwięzieni w sylwestrową noc na małej stacyjce kolejowej. Wysiedli nie tam gdzie trzeba, zgubili drogę, wysiadły im komórki. Teraz mają tylko siebie.
 

Źródło omówień: www.adit.art.pl

Kontakt w sprawie praw autorskich: szymonbogacz@wp.pl lub buckozuzanna@gmail.com