Laura Pytlińska
PYTLIŃSKA Laura, z Konopnickich, pseud. Maria Zawiejska (1870 Bronów w Kaliskiem – 21 czerwca 1935 Żarnowiec k. Krosna),
aktorka.
Była córką Jarosława Konopnickiego i pisarki Marii Konopnickiej. Uczyła się na pensji Henryki Czarnockiej w Warszawie, a następnie w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, którą ukończyła w 1902. W tym samym roku reżyserowała pierwsze amatorskie przedstawienie Wesela w Warszawie w prywatnym mieszkaniu i grała rolę Racheli.
21 września 1905 debiutowała w Teatrze Miejskim we Lwowie pod pseud. Maria Zawiejska w roli Marii (Warszawianka) i pozostała tam na sez. 1905/06. Od jesieni 1906 występowała w Teatrze Małym w Warszawie. Od tego czasu używała wymiennie nazwisk Pytlińska i Zawiejska, a czasem Pytlińska-Zawiejska. W 1908 starała się o zaangażowanie do Warszawskich Teatrów Rządowych, ale po kilku występach w Teatrze Rozmaitości powróciła do zespołu Teatru Małego i pozostała w nim do 1910. W zimie 1910/11 brała udział w akademii zorganizowanej w Moskwie ku czci Marii Konopnickiej. 8 maja 1911 debiutowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie w roli Marii (Warszawianka) i pozostała w tym zespole do 1916 (jedynie w czerwcu 1913 była na gościnnych występach we Lwowie, a w 1915 w Białej). W sez. 1917/18 występowała w Teatrze Polskim w Warszawie, w 1918 w Teatrze Rozmaitości, w sez. 1920/21 w Teatrze Praskim, 1921/22 w Teatrze Maska, a w sez. 1923/24 w Teatrze Miejskim w Łodzi. Potem prawdopodobnie usunęła się ze sceny. Była żoną prawnika i literata Stanisława Pytlińskiego.
Wg Heleny Duninówny była to „silna brunetka o cerze jasnej, zabarwionej lekkim rumieńcem, o oryginalnych, dość wypukło osadzonych fiołkowych oczach, które w pewnych chwilach wydawały się prawie czarne, o prześlicznych w rysunku i barwie ustach i pięknych zębach”.
Jan Lorentowicz podkreślał w jej grze „głębokie, szczere akcenty liryczne i wytworność dykcji” i pisał, że jest ona „zawsze dobrą interpretatorką Przybyszewskiego; rozumie język duszy, zagłębia się chętnie w tajemnice serca”.
Grała takie role jak: Irka (Złote runo), Klara (Śluby), Hanka (Moralność pani Dulskiej), Regina (Ojciec Makary), Aglawena (Aglawena i Selizetta), Szimena (Cyd), Joanna (Noc listopadowa), Oliwia (Wieczór Trzech Króli), Judyta (Ksiądz Marek), Rachel (Judasz z Kariothu).
Bibliografia
H. Duninówna: Ludzie i rzeczy, Łódź 1968 s. 118-131; Lorentowicz: Dwadzieścia lat I, II; Lorentowicz: T. Polski; Pajączkowski: Teatr lwow.; Afisze, IS PAN.
Ikonografia
J. Malczewski: Portret, olej, 1908 - MNPoznań; L. Wyczółkowski: Portret, olej - Muzeum M. Konopnickiej Żarnowiec; K. Wasilkowski: Portret, olej, repr. Świat 1908 nr 16; Fot. w rolach - MTWarszawa, Muzeum M. Konopnickiej Żarnowiec.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, Warszawa 1973. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
Uzupełnienia bibliograficzne
- Gajowiak, Magdalena: Sztuka aktorska Laury Pytlińskiej. Portret młodopolskiej artystki, Lublin 2016
