Maria Łuskina
ŁUSKINA, Łuskino, Maria (24 VIII 1883 Kielce - 24 XII 1953 Skolimów k. Warszawy), aktorka. Inna spotykana data ur. 1874 wydaje się mało prawdopodobna. Była córką Ksawerego Łuskino i Józefy z domu Krauze, siostrą literata i kompozytora, pułkownika Leona Łuskino. Po ukończeniu gimn. w Kielcach, jesienią 1900 wstąpiła na scenę w Łodzi. Jeszcze w tym samym roku przeniosła się do Warszawy i została przyjęta do Klasy Dram. przy WTM. Na końcowym popisie absolwentów, w 1901 wystąpiła w roli Anny ("Broń niewieścia"). Na sez. 1901/02 wróciła do t. łódz. pod dyr. H. Grubińskiego i grała role określane jako naiwno-liryczne. Z zespołem tego teatru występowała gościnnie w Płocku (sierpień 1902). W sez. 1902/03 należała do zespołu J. Niewiarowskiego pod kier. artyst. J. Zejdowskiego, złożonego z absolwentów warsz. szkoły dram., z którym występowała m.in. w Płocku (wrzesień-listopad) i w Siedlcach, m.in. jako Zosia ("Karykatury"). Wiosną 1904 grała u J. Puchniewskiego w Radomiu, a w czerwcu t.r. debiutowała w T. Miejskim w Krakowie w roli Klary Frochlich ("Koniec Sodomy"). W sez. 1904/05 była w zespole E. Kupieckiego w Kielcach; grała tu m.in. rolę tyt. w "Lenie", Jadwigę ("Dzika kaczka"). Ponadto, wg własnej relacji, występowała na prowincji z zespołem B. Bolesławskiego oraz we Lwowie. Zagrała 16 IX 1906 Vittorina ("Odrodzenie") w T. Miejskim w Krakowie, ale i tym razem nie została zaangażowana. W tej samej roli debiutowała 25 III 1907 w warsz. T. Rozmaitości i wg własnej relacji została przyjęta do zespołu WTR, czego nie udało się jednak potwierdzić w źródłach. Wkrótce ustąpiła ze sceny, podobno z powodu niskiego wzrostu ograniczającego jej repertuar. W okresie międzywojennym i po II wojnie świat. mieszkała w Kielcach, gdzie prawdopodobnie sporadycznie występowała, jak np. w sez. 1924/25 za dyr. J. Siekierzyńskiego. W 1949 była zarejestrowana na liście członków ZASP-u jako bezrobotna. Na pocz. 1. pięćdziesiątych mieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie.
Bibl.: Domański: Repertuar 1907-10; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Scena pol. w Łodzi s. 183; Wilski: Szkolnictwo; Echa Płoc. i Łomż. 1902 nr 80; Gaz. Kieł. 1901 nr 51, 1924 nr 37; Gon. Łódz. 1900 nr 252; Kur. Teatr. 1904 nr 22; Rocz. Mazowiecki 1969 t. 2 s. 249; Afisze, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
