Edmund Biernacki
BIERNACKI Edmund Bolesław (16 XI 1886 Warszawa - 18 VI 1974 Skolimów k. Warszawy), aktor. Był synem Antoniego B. i Władysławy z domu Hoferh, mężem Genowefy Biernackiej. Uczył się w gimn. w Warszawie. Według S. Dąbrowskiego debiutował w 1908 w Lublinie, ale wiadomość ta nie potwierdziła się; wiadomo natomiast, że od września 1908 i w roku szkolnym 1908/09 był uczniem Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie. Sam B. podawał, że zadebiutował w 1909 w Lublinie w "Orlątku". Od 13 XI 1909 i przez sez. 1909/10 występował w zespole H. Czarneckiego w Płocku i Włocławku; grał tu m.in. Poetę ("Wesele"), a 29 III 1910 miał benefis w sztukach: "Nowy dziennik" i "Prawo mimikry" ("Głos Płocki" błędnie podawał wtedy jego imię Edward). W sez. 1910/11 występował w zespole Czarneckiego w Lublinie. Na sez. 1911/12 zaangażował się do T. Komedii w Płocku, prawdopodobnie jednak już w marcu 1912 występował z T. Artystycznym pod dyr. Czarneckiego w Kaliszu. W sez. 1912/13 znowu był w Lublinie i w zespole Cz. Janowskiego grał np. Młodego oficera ("Warszawianka"). W sez. 1913/14 (od września) występował w T. Polskim na Pohulance w Wilnie, nast. krótko w Warszawie w T. Małym, z kolei wyjechał na tournee z zespołem M. Przybyłko-Potockiej. Potem ponownie był w Lublinie; w sez. 1915/16-1917/18 i 1919/20 występował w T. Wielkim, w 1920 w T. Żołnierskim, a od sez. 1920/21 do końca 1924/25 stale w T. Miejskim. W 1925 powrócił do Warszawy i w sez. 1925/26 był angażowany do roli Dąsika ("Róża") w T. im. Bogusławskiego. Od 1926 był w zespole T. Narodowego i Letniego; występował w rolach epizodycznych. Od 1934 do wojny na scenach TKKT, gł. w Narodowym; często także w T. Polskim i Małym (m.in. w sez. 1937/38 i 1938/39). Podczas II wojny świat. mieszkał najpierw w Warszawie, potem w Łodzi; pracował w Państw. Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych. Od sez. 1945/46 występował w Łodzi, w sez. 1948/49 tamże w T. Wojska Polskiego. W 1949 przeniósł się na stałe do zespołu T. im. Żeromskiego w Kielcach i Radomiu. Na scenie radomskiej obchodził 11 XI 1951 jubileusz czterdziestolecia pracy artyst.; wystąpił wówczas w roli Zapojkina ("Kruk krukowi oka nie wykole"). Od 1 IX 1966 przeszedł na emeryturę; w listopadzie t.r. zamieszkał w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie.
W ciągu ponad pięćdziesięcioletniej kariery scen. zagrał (jak sam podawał) ok. 800 ról, w większości niewielkich, często epizodycznych, zawsze starannie opracowanych. W młodości grał tzw. amantów serio, później wyłącznie role charakterystyczne. Jego role sprzed II wojny świat. to m.in.: Jukli ("Sędziowie", 1920), Ksiądz Jełowicki ("Legion", 1921), Jakub ("Dziady", 1927), La Moulaine ("Pani prezesowa"), Diabeł I ("Wesele", 1932), Skopek ("Złota Czaszka"); powojenne: Protasow ("Żywy trup"), Płytek ("Wesołe kumoszki z Windsoru", 1949), Don Alonzo ("Cyd", 1957), Don Guzman Gąska ("Wesele Figara", 1959). Wystąpił w wielu filmach.
Bibl.: Almanach 1973/74; Hist. filmu t. 2; Jewsiewicki: Materiały; Kaszyński: Teatralia s. 623 (w indeksie błędnie imię Eugeniusz); Konarska-Pabiniak: Repertuar; Kruk: Życie teatr.; Lorentowicz: T. Polski; Mrozińska: Trzy sezony; Sikorski: Szkoła Aplikacyjna s. 23, 49, 74; Szczublewski: Artyści i urzędnicy; T. pol. 1890-1918, zabór ros.; Glos Płoc. 1910 nr 25; Kur. Litew. 1913 nr 206; Scena i Szt. 1909 nr 52; Sł. Ludu 1960 nr 23 (il.), 1961 nr 66 (il.); Świat Teatr. 1912 nr 3; Życie Radom. 1966 nr 298 (il.); Afisze, programy i wycinki prasowe, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Kontrakt B. z E. Rygierem, MTWarszawa (sygn. D. 296 III).
Film.: 1938 - "Florian" (f.), "Geniusz sceny" (d.); 1947 - "Harmonia" (f.), "Nawrócony" (f.).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
