Mieczysław Skirmunt
SKIRMUNT Mieczysław, właśc. Aleksy Antoni Gierkiewicz (12 VI 1850 Kopydłówek pow. Wieluń - 19 IV 1915 Warszawa), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem Feliksa i Marii Gierkiewiczów, mężem -> Emmy Schurer (ślub 3 II 1880 w Poznaniu). We wrześniu 1874 zaangażował się do ról amantów w t. krak.; wystąpił tu po raz pierwszy 12 IX 1874 w roli Wacława ("Zemsta") i pozostał do 28 XI tego roku, grając m.in. Hr. Adolfa ("Konfederaci barscy"), Darzyńskiego ("Posażna jedynaczka"), Don Henryka ("Książę Niezłomny"). Resztę sez. 1874/75 spędził w zespole I. Kalicińskiego w Poznaniu i Kórniku. Od sez. 1876/77 związał się na długi okres ze sceną poznańską. Występował tu stale do 1896, a w 1885-91 pracował także jako reżyser. W sez. letnich uczestniczył jako aktor i reżyser w wyjazdach zespołu poznańskiego. Latem 1883 wraz z J. Otrembową kierował zespołem w Rypinie (czerwiec), Płocku (od końca czerwca do 26 VII), Płońsku i Pułtusku; jesienią tego roku grał jeszcze w zespole pod dyr. J. Otrembowej. W 1885, 1887, 1888 i 1891 kierował letnimi objazdami t. pozn.; w 1885 odwiedził na czele zespołu pozn. Gniezno, Inowrocław, Bydgoszcz, Chełmno, Trzemeszno, Środę, Śrem, Gostyń, Krotoszyn, Pleszew, Ostrów, Kępno, Wrocław (trzy przedstawienia w t. Thalia), Leszno, Mogilno, Żnin, Kcynię, Nakło i Włocławek (od końca lipca do końca września). W 1887 (do 17 IV tego roku) kierował przedstawieniami w Poznaniu, a następnie ruszył z zespołem w objazd i odwiedził: Wągrowiec, Gniezno, Pleszew, Ostrów, Krotoszyn, Śrem, Mogilno, Bydgoszcz, Inowrocław, Toruń i Włocławek. W 1888 kierował przedstawieniami w Poznaniu (1-19 IV), a później (do końca września) na czele zespołu odwiedził: Gniezno, Inowrocław, Bydgoszcz, Wągrowiec, Pleszew, Ostrów, Kępno, Leszno, Gostyń, Śrem, Jarocin, znowu Gniezno, Inowrocław (od 31 VII do końca sierpnia), Strzelno, Trzemeszno, Grodzisk, Zbąszyń, Szamotuły i Wrocław (27-29 VI). W 1891 kierował zespołem pozn. w Kaliszu (maj) i Ostrowiu. W sez. letnich wyjeżdżał z aktorami pozn. na występy do warsz. t. ogr. Wodewil; w 1889 występował tam pod kier. Cz. Janowskiego i M. Trapszy, w 1890 kierował tym t. z Cz. Janowskim, a w 1891 (od 31 V do 13 IX) prawdopodobnie z K. Królikowskim, w 1896 występował tam pod kier. L. Dobrzańskiego i Z. Przybylskiego. W październiku 1896 z E. Majdrowiczem zorganizował "Teatr Objazdowy na Wielkie Księstwo Poznańskie i Prusy Zachodnie", który od 22 X 1896 do 15 VIII 1897 pod ich dyr. odwiedził ponad czterdzieści miejscowości, m.in. Toruń, Chełmżę, Wąbrzeźno, Kowalewo, Chojnice, Gniezno, Bydgoszcz, Wejherowo, Sztum, Kościerzynę, Tczew, Czersk, Grudziądz, Starogard, Biskupiec, Brodnicę, Lubawę, Chełmno, Pelplin, Słupcę, Konin, Koło, Włocławek, Łęczycę, Łowicz, Gostyń, Sieradz, Wieluń, Leszno, Kościan, Grodzisk, Ostrów, Kępno. W drugiej poł. sierpnia 1897 spółka z E. Majdrowiczem została rozwiązana i S. zawarł spółkę z R. Romanowiczem, z którym w tymże roku prowadził zespół w Gnieźnie, Toruniu i Łowiczu. W kwietniu 1898 prawdopodobnie sam stał na czele zespołu występującego w Kaliskiem. Od grudnia 1898 do lutego 1899 występował w Lublinie pod dyr. Cz. Janowskiego; 25 II 1899 zagrał w t. lwow. rolę tyt. w "Urielu Akoscie". Latem 1899 występował w warsz. t. ogr. Wodewil, w sez. 1899/1900 w warsz. T. Ludowym, w lecie 1900 w warsz. t. ogr. Wodewil, a w 1901 w warsz. t. ogr. Fantazja i Wodewil, w sez. 1901/02 w zespole E. Kupieckiego, m.in. w Łomży i Suwałkach. W poł. marca 1905 prasa zapowiadała jego gościnne występy w WTR, brak o nich jednak wiadomości. W 1905 (od jesieni) występował w Kaliszu pod dyr. L. Dobrzańskiego, w maju i czerwcu 1906 kierował przedstawieniami w warsz. t. ogr. Jardin d'hi-ver, w lipcu 1906 występował gościnnie w WTR w rolach: Spytka ("Kazimierz Wielki i Esterka") i Księdza Kordeckiego ("Obrona Częstochowy"), a także w T. w Filharmonii w roli Horodniczego ("Rewizor"). W późniejszych latach na scenie już nie występował. W 1908 ubiegał się (bez powodzenia) o dyrekcję t. poznańskiego. Drugą żoną S. była Czesława z Niziołomskich. W okresie pozn. W. Koryzna tak określał jego emploi: "rezoner, odznaczający się także w rolach szlachciców i wojskowych oraz grywający z powodzeniem niektóre role bohaterów charakterystycznych". Ważniejsze role: Kaniowa i Sołoducha ("Miód kasztelański"), Cześnik ("Zemsta"), Wojewoda ("Mazepa"), Klaudiusz ("Hamlet"), Shylock ("Kupiec wenecki"), Jan Kochanowski ("Urszulka z Czarnolasu"), Albin ("Śluby panieńskie"), Pagatowicz i Wistowski ("Grube ryby"), Skiba ("Familia"), Tomek ("Wnuk Tumrego").
Bibl.: Estreicher: Teatra; Filler: Melpomena; Got: Teatr Koźmiana: Kaszyński: Dzieje sceny kaliskiej; Koryzna I s. 137, 143, 148, 151, 155, 161, 165, 167, 168, II s. 18,21, 33; Raszewski : Z tradycji teatr.; Koresp. płoc. 1883 nr 49-58; Kur. warsz. 1896 nr 291, 1899 nr 272, 1915 nr 110; Lutnista 1905 nr 4/5; Scena i Sztuka 1908 nr 8; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN; Akt zgonu 1915/242 z parafii Św. Aleksandra, USC Warszawa-Śródmieście; Kartoteka ludności miasta Poznania, WAPPoznań.
Ikon.: Fot. pryw. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
