Bronisław Bronowski
BRONOWSKI Bronisław (działał 1906-1943), aktor, dyrektor teatru. W 1906 (lipiec-wrzesień) występował w Wilnie w sali koncertowej w Ogrodzie Botanicznym, w 1907 (przez kilka tygodni) w T. Rozmaitości w Krakowie, w czerwcu 1909 w t. Renaissance w Warszawie. Od maja 1911 i nast. w sez. 1911/12 należał do zespołu T. Nowości w Krakowie pod dyr. S. Poleńskiego i T. Pilarskiego. W 1913 występował w Warszawie, najpierw w t. Miniatury (do 8 V), potem w t. Oaza (koniec roku), w 1914 nadal w Warszawie, a w czerwcu t.r. także w Płocku. W 1919 prowadził w Warszawie przy ul. Wierzbowej 9 kabaret Oaza (otwarcie 11 III t.r.); od poł. sierpnia 1919 występował na scenie t. Corso w Kielcach, we wrześniu gościnnie w kabarecie Argus w Warszawie, a od października grał Styksa ("Orfeusz w piekle") w T. Stołecznym. W 1920 organizował występy na terenie Śląska, m.in. 19 i 20 IX t.r. jego zespół wystąpił w Cieszynie. W 1. późniejszych występował przede wszystkim we Lwowie, m.in. w 1922 i 1923 w t. Ul. Prawdopodobnie także on prowadził w 1922 w Przemyślu kabaret pn. T. Rozmaitości w Ogrodzie Poznańskim przy ul. Dworskiego. Od 1923 związał się na dłużej z lwow. T. Bagatela; w 1924-25 był jego dyr. (jak pisano w prasie była to "mała scenka humoru, śpiewu i tańca"); w Bagateli też 16 III 1925 obchodził jubileusz dwudziestolecia pracy artystycznej. W 1926 (październik) występował w T. Nowości w Warszawie w rewii i farsie. Gościnnie grał w Sosnowcu w rewii "Ghandi w Sosnowcu" (1 II 1933). W czasie II wojny świat. występował w Pol. T. Objazdowym na Środkowym i Bliskim Wschodzie, m.in. w Palestynie (1942 - 43). Podobno jeszcze w 1958 żył w Ameryce. Piosenkarz, recytator, monologista, określany najczęściej jako "humorysta", występował przede wszystkim na scenach niewielkich teatrzyków, kabaretów i w tzw. cafes-chantanach, gdzie cieszył się opinią dobrego aktora komediowego, który "potrafił swoimi występami wypełnić w nocnych kabaretach całą godzinę" (L. Sempoliński). Był "mistrzem monologu ze śpiewkami, a właściwie jednoosobowej parodii operetkowej" (J. Ciechowicz). Największą popularność zyskał we Lwowie, lecz wg Sempolińskiego tam właśnie "zmienił styl grania z opanowanego, powściągliwego na ostry, z wybitnym kokietowaniem publiczności, stosował nawet lwowski dialekt". Był autorem licznych humoresek, anegdot, parodii operetek, monologów i kupletów (był to jego repertuar), które wydawał w zbiorkach w 1909-21 w Warszawie i Lwowie, oraz kilku drobnych utworów scen., m.in. jednoaktowych wodewilów i komedii.
Bibl.: Bibliografia dramatu; Ciechowicz: Sam na scenie; Dymek z papierosa s. 346; Felczyński: Fredreum s. 155 (tu błędnie nazwisko Bronikowski); Hist. filmu t. 1; Krakowski: Warszawka s. 58; Michalik: Dzieje t. w Krakowie t. 5 cz. 2; Olszewski: Śląska kronika; Sempoliński: Wielcy artyści; Straus: Bibliografia źródeł; Wittlin: Ordonówna; Żywot: Dwadzieścia sezonów; Gaz. Kiel. 1919 nr 176, 181-190; Kur. Litew. 1906 nr 145, 151, 171, 176, 200; Kur. Warsz. 1919 nr 70, 241, 247, 292, 1925 nr 77, 1926 nr 270, 289; Prz. Teatr. i Film. 1924 nr 1; Prz. Teatr. i Kinematogr. 1922 nr 18; Teatr i Sztuka na Uchodźstwie 1943 nr 1 (il.).
Nagrania: Role - Arch. Dok. Mech.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
