Aleksandra Gilska
GILSKA Aleksandra Emilia, właśc. Gil (3 IV1843 Warszawa - 28 VIII 1920 Warszawa), aktorka. Była córką majstra kowalskiego w Cytadeli, siostrą -> Zygfrydy G. Sztuki aktorskiej uczyła się u J. Chomanowskiego. Debiutowała w WTR 23 X 1863 w tytułowej roli Zoe ("Zoe, czyli Kochanek pożyczony"). Po raz drugi wystąpiła 7 XII tego roku w roli Joanny ("Żona, która oknem wyskoczyła") i została zaangażowana. Po ustąpieniu protegującego ją J. Chomanowskiego ze stanowiska reżysera otrzymywała przez dłuższy czas role podrzędne. Zgrabna, ruchliwa i swobodna, tak dobrze wyspecjalizowała się w rolach pokojówek, że uważano ją za "najlepszą subretkę", zarzucając jej jedynie pewną monotonię w grze (J.T.S. Jasiński). W późniejszym okresie objęła charakterystyczne role starych kobiet. Grała m.in. Kasię ("Krzyżyk złoty"), Justysię ("Złoty młodzieniec"), Paolę ("Trefniś"), Rózię ("Nasi najserdeczniejsi"), Neryssę ("Kupiec wenecki"), Joasię ("Consilium facultatis"), Luizę ("Sobótka"). Jako użyteczna aktorka występowała w WTR ponad pięćdziesiąt lat.
Bibl.: Album teatr. II s. 92; Bogusławski: Siły i środki; Goślicki: Pamiętnik 1870, 1871 Kotarbiński: Aktorzy i aktorki s. 158; Szczublewski: Teatr warsz.; EMTA 1893 nr 526; Ilustr. Prz. teatr. 1920 z. 38/39; Chomiński; Jasiński.
Ikon.: Fot. pryw. - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
