Teofila Szymanowska
SZYMANOWSKA Teofila, z Kwiatkowskich (17 grudnia 1847 – 29 kwietnia 1924 Warszawa)
aktorka
Była córką Antoniego Kwiatkowskiego i Pauliny z Piechaczków, siostrą Ernestyny Chronowskiej, żoną Władysława Szymanowskiego, matką Wiktorii Szymanowskiej.
Studia aktorskie odbywała pod kier. J. Chomanowskiego i J.T.S. Jasińskiego w Warszawie. W 1865 występowała pod nazwiskiem panieńskim w Lublinie w zespole Pawła Ratąjewicza (9 lutego – 29 lipca), potem przyjechała do Warszawy i 28 sierpnia 1865 debiutowała w Warszawskich Teatrach Rządowych w roli Marii (Przez zazdrość), 15 września tego roku w roli Zoe (Zoe, czyli Kochanek pożyczony); w 1866 została na stałe zaangażowana do zespołu dramatu WTR. 18 sierpnia 1868 wyszła za aktora Władysława Szymanowskiego i odtąd używała na scenie jego nazwiska. Od 14 lipca 1911 przeszła na emeryturę, w dalszym ciągu jednak występowała sporadycznie na scenie Teatru Rozmaitości, a w 1921 także w Teatrze Reduta. 17 grudnia 1922 obchodziła jubileusz pięćdziesięciolecia pracy scenicznej.
Po jej debiucie Chomiński pisał: „młoda, dosyć przystojna (tylko nos brzydki ma), malutka”, „mówi manierowo, naśladując panią Bakałowicz”; w nekrologu przypomniano, że „wdzięk filuterny, a jednak pełen uczucia, uśmiech i wyraz oczu, czyniły z niej inkarnację rzeczywistego podlotka. Właściwość tę zachowała przez długi czas, z kolei objęła role charakterystyczne i konwersacyjne”.
Ważniejsze role: Zosia (Jam bogaty), Anielka (Przed śniadaniem), Józia (Posażna jedynaczka), Eufemia (Teść), Kucharczyńska (Nasze anioły), Aktorka (Hamlet), Wdowa (Balladyna), Filomena (Mąż z grzeczności).
Bibliografia
Bogusławski: Siły i środki; Dąbrowski: Teatr w Lublinie; EMTA 1893 nr 526 (il.); Kur. warsz. 1865 nr 195, 1924 nr 121, 134; Scena pol. 1923 nr 1/3; Chomiński; Jasiński.
Ikonografia
Fot. pryw. i w rolach - Bibl. Nar. (Zakład Grafiki), MTWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, PWN, Warszawa 1973. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.
