Franciszek Laskowski
LASKOWSKI Franciszek Ksawery, właśc. F.K. Romankiewicz (1856 Podlipie w Galicji - 6 VII 1909 Warszawa), śpiewak, aktor. Uczył się we Lwowie. Od ok. 1874 zaczął występować w zespołach prowincjonalnych. W 1875 był zaangażowany w t. lwow. "do ról drugo- i trzeciorzędnych". Od marca 1876 występował w t. ukr. Tow. Ruska Besida pod dyr. Teofili Romanowicz. 9 IV 1877 wystąpił pierwszy raz w t. krak. grając rolę Juliusza ("Emigracja chłopska") i pozostał na scenie krak. do 11 XI tego roku. Od października 1879 występował znowu w t. ukr. pod dyr. Teofili Romanowicz, w 1881-83 w zespole objazdowym J. Grabińskiego, m.in. w Lublinie, Łowiczu, Płocku, Łęczycy, od stycznia do października 1884 w zespole ukr. Tow. Ruska Besida pod dyr. J. Biberowicza i J. Hryniewieckiego, od października 1884 do maja 1885 w t. lwow., od czerwca 1885 do lutego 1886 oraz w sez. 1886/87 ponownie w t. ukr. Tow. Ruska Besida. W 1886 grał w zespole H. Lasockiego na Podgórzu w Krakowie i w Tarnowie. Od 1887 do 1892 występował stale w t. lwów., gł. w operetkach, które także reżyserował; w tym okresie w sez. letnich wyjeżdżał co roku wraz z zespołem lwow. na występy do Krakowa. W 1888 występował w zespole A. Benzy w Przemyślu, w 1891 gościnnie w warsz. t. ogr. Wodewil, a w 1892 w Eldorado; w 1893 grał krótko w Lublinie u Cz. Janowskiego. Następnie wyjechał do Warszawy i od lipca 1893 został zaangażowany do zespołu farsy i operetki WTR; występował początkowo w T. Małym, następnie od 1901 do zgonu w T. Nowości. W 1895 grał przez pewien czas w zespole S. Staszewskiego i J. Puchniewskiego w Łowiczu.
Był użytecznym aktorem; często grał w komediach i farsach i cieszył się powodzeniem "jako amant o gładkim wyrobieniu scenicznym", gł. jednak śpiewał tenorowe partie operetkowe (niekiedy także operowe). Ważniejsze partie i role: Stanisław ("Ptasznik z Tyrolu"), Antoni ("Nocleg w Apeninach"), Pippo ("Maskota"), Porucznik ("Modelka"), Osip ("Wagabunda"), Conte Erminio ("Gasparone"), Wiliam Brandt ("Weseli spadkobiercy"), Karol ("Nowy Don Kiszot"), Karol ("Nad przepaścią"), Pan Damazy ("Straszny dwór"). Był autorem sztuki ukr. "Horbun".
Bibl.: Album teatr. II s. 68 (il.), 69, 94; Got: Teatr Koźmiana; Pepłowski: Teatr we Lwowie I, II; EMTA 1893 nr 532 (il.); Kur. warsz. 1909 nr 185; Świat 1909 nr 30 (il.); Afisze Bucholtzów, WAPLublin; Afisze, IS PAN; Materiały R. Pyłypczuka, Kijów.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
