Władysław Gloger
GLOGER, Glogier, Władysław (23 III 1853 Murowana Goślina - 2 VIII 1917), aktor, dyr. teatru. Do gimn. uczęszczał w Poznaniu. W 1872 zaangażował się do zespołu I. Kalicińskiego, objeżdżającego miasta wielkopolskie, i występował tam do 1875. W 1878 zorganizował własny zespół objazdowy, a w 1879 ubiegał się bezskutecznie o rozszerzenie koncesji na rejencję bydgoską. W 1879 występował: w zespołach P. Woźniakowskiego i J. Piaseckiej, m.in. w Tarnowie i Rzeszowie, w 1880 B. Kremskiego i H. Wójcickiego w Lublinie, potem E. Webersfelda, w sez. letnim 1881 w warsz. t. ogr. Alkazar, potem J. Puchniewskiego w Kielcach i warsz. t. ogr. Belle Vue, w sez. 1882/83 J. Teksla i F. Wesołowskiego m.in. w Petersburgu, w sez. letnim 1883 w warsz. t. ogr. Alhambra, w sez. 1883/84 w zespole J. Puchniewskiego w Łodzi, potem w Płocku oraz W warsz. t. ogr. Alhambra i Nowy Świat. Na sez. 1885/86 zaangażowany został do t. krak., w sez. letnim 1886 występował w warsz. t. Nowy Świat, a następnie w zespole T. Smotryckiego w Piotrkowie (marzec-maj), Łodzi, Częstochowie, w 1887 w warsz. t. ogr. Promenada i Belle Vue. W 1888 przez krótki czas prowadził własny zespół w Radomsku i w Piotrkowie, następnie przez kilka lat występował w zespołach prowincjonalnych, grając i reżyserując: w 1889 w zespole Ł. Kościeleckiego, w 1890 u J. Reckiego i L. Dobrzańskiego w Łodzi i Zgierzu, 1890/91 u A. Łaskiego w Płocku, w 1891 w zespołach L. Czystogórskiego, J. Szymborskiego, J. Grabińskiego, w 1892 w zespole M. Trapszy, w sez. 1893/94 w Poznaniu, w 1894 u I. Józefowicza w Lublinie. Dwukrotnie występował w Petersburgu: w 1890 z zespołem Ł. Kościeleckiego i 1892 z zespołem K. Kamińskiego. W 1895 raz jeszcze zorganizował własny zespół, z którym występował w warsz. t. ogr. Nowości (31 V-13 IX), następnie w Łomży, a w 1896 w Płocku (styczeń, luty), Piotrkowie (lato) i Łodzi. W końcu tego roku zaangażował się do zespołu M. Wołowskiego w Łodzi, w 1897 występował w Płocku (styczeń, luty), Włocławku (marzec), Piotrkowie (kwiecień, maj), a w sez. letnim w warsz. t. ogr. Odeon, w sez. letnim 1898 w warsz. t. ogr. Wodewil, w sez. 1898/99 w t. Odeon w Warszawie, 1900 w warsz. t. Bagatela, w sez. 1902/03 podobno prowadził w Piotrkowie własny zespół. Od sez. 1903/04 zaangażowany został do t. w Łodzi. W 1905 był w Łodzi przez krótki czas dyr. "działówki". W sez. 1905/06 występował w Lublinie, potem w zespole Cz. Wiśniewskiego w Kaliszu. W lutym 1907 obchodził w tym mieście jubileusz trzydziestopięciolecia pracy. W 1909 występował w t. Na Dynasach w Warszawie. W 1912 po raz ostatni prowadził własny zespół w Piotrkowie i tu 10 II tego roku obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy. Był typowym aktorem prowincjonalnym. Na większych scenach nie mógł liczyć na sukces (co potwierdziły krótkotrwałe występy w Krakowie), ale na prowincji i w t. ogr. zdobył wielką popularność. Wg charakterystyki S. Dąbrowskiego był tęgi i pucołowaty, największe triumfy święcił odtwarzając zabawne typy ludowe i żydowskie w komediach, farsach i operetkach. Do najlepszych jego ról zaliczono: Fafułę ("Podróż po Warszawie"), Kłopotkiewicza ("Gęsi i gąski"), Goldensterna ("Złoty cielec"), Dyrdę ("Czartowska ława"), Mazurkiewicza ("Żołnierz królowej Madagaskaru"), Mendla ("Emigracja chłopska"), Dyndalskiego ("Zemsta"), Osipa ("Rewizor"), Żupana ("Baron cygański"), Froscha ("Zemsta nietoperza").
Bibl.: Album teatr. II s. 81; Błeszyński: Glikson s. 10; Czachowska: Zapolska; Filler: Melpomena; Gliński: Teatr w Petersburgu II s. 68, III s. 129; Koryzna I s. 172, II s. 18; Raszewski: Z tradycji teatr.; Kur. warsz. 1895 nr 254, 1917 nr 210; Afisze, IS PAN.
Ikon.: Fot. w rolach - SPATiF, zb. S. Dąbrowskiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
