Kazimierz Czarnecki
CZARNECKI Kazimierz, właśc. Władysław Marszałek (10 XII 1882 Kraków - 3 V 1964 Poznań), śpiewak, reżyser. Był synem Jana Marszałka, urzędnika, i Marii z domu Prachotek. Po ukończeniu gimn. w Krakowie rozpoczął studia prawnicze na Uniw. Jagiell. pracując równocześnie jako urzędnik. Powołany do rocznej służby wojskowej, ze względów politycznych musiał uciekać za granicę, posługując się paszportem przyjaciela Kazimierza Czarneckiego, po którego śmierci w 1916 przybrał to nazwisko. Kilka miesięcy spędził w jednym z klasztorów rzymskich, potem studiował historię sztuki w Paryżu i chemię w Zurychu. Śpiewu zaczął się uczyć w 1911 u J. Reszkego w Paryżu. Na dalsze studia wyjechał do Mediolanu. Debiutował w 1914 śpiewając tenorową partię Księcia ("Rigoletto") w San Remo. Potem śpiewał w wielu miastach włos., jak np. Reggio di Calabria, Pesaro, Lucca, Pistoia, Siena, Ferrara, Modena, Verona, Livorno. W 1918 został zaangażowany do opery w Palermo, gdzie występował w repertuarze tenora dramatycznego. W tym samym roku przeniósł się do Rzymu; śpiewał tu m.in. Pinkertona ("Madame Butterfly"), Księcia ("Rigoletto"), Radamesa ("Aida"). Przewlekła choroba przerwała jego karierę w 1922. W 1923 powrócił do Polski, 24 IV oraz 6 VI wystąpił na scenie T. Wielkiego w Warszawie w partii Rudolfa ("Cyganeria"), a 7 VI jako Turiddu ("Rycerskość wieśniacza"). Na sez. 1923/24 został zaangażowany do opery pozn. i występował tam do 1929. Śpiewał w trzydziestu pięciu operach, m.in. partie Raula ("Hugonoci"), Domana ("Legenda Bałtyku"), Otella ("Otello"), Dalibora ("Dalibor"), Stefana ("Straszny dwór"), Lohengrina ("Lohengrin"), Tannhausera ("Tannhauser"), Samsona ("Samson i Dalila"). W 1925 został zaproszony na występy do La Scali w czasie jej pobytu w Buenos Aires. W sez. 1929/30 śpiewał w Barcelonie partię Dymitra ("Borys Godunow") oraz występował gościnnie w T. Wielkim w Warszawie i w T. Polskim w Katowicach. W 1931 śpiewał Kalafa ("Turandot") w Belgradzie i występował w operze lwow. (zaangażowany na sez. 1930/ 31). We Lwowie śpiewał również partię św. Franciszka w oratorium M. Sołtysa "Ver sacrum". Współczesny recenzent pisał o jego występie: "Wątpię, czy prędko znajdzie się artysta mogący dać tyle wyrazu, przejęcia, zabarwienia swemu głosowi, co brzmiało w pięknym i olbrzymim tenorze p. Czarneckiego". W 1934 znowu występował we Lwowie, w 1935 w Poznaniu, w 1937 w Warszawie i we Lwowie, w 1938 we Lwowie (prawdopodobnie był zaangażowany w operze lwow. do 1939). Od wybuchu II wojny świat. do 1945 przebywał w Jarosławiu. W 1945-47 występował w Operze Poznańskiej. W 1947 objął klasę śpiewu w szkole operowej, a potem w PWSM w Poznaniu. W 1960 przeszedł na emeryturę. Tłumaczył również libretta operowe, m.in. do nast. oper: "Otello", "Turandot", "Gioconda", "Bastien i Bastienne".
Bibl.: Sobański: Teatr pol. na Śląsku; Kur. pozn. 1923 nr 206; Kur. warsz. 1931 nr 103, 1932 nr 134, 154, 1935 nr 68, 1937 nr 298, 1938 nr 287; Afisze, IS PAN.
Ikon.: Fot. w rolach - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
