Janusz Golc
GOLC Janusz (22 grudnia 1918 Łódź – 7 grudnia 1996 Gdynia),
aktor, śpiewak, reżyser.
Był synem felczera Mieczysława Golca i Wandy z Krzyżanowskich; mężem Marianny z Podębskich (ślub 6 czerwca 1941 w Łodzi), później Reginy z domu Labuda (ślub 6 listopada 1971 w Gdyni). Do połowy lat 50. uczył się i pracował w Łodzi. W 1937 ukończył gimnazjum matematyczno-przyrodnicze, w 1937–39 zarabiał na utrzymanie jako rytownik w firmie Walcoryt, uczęszczał na lekcje śpiewu u Aleksandry Pellegrini-Śliwińskiej, zaczął też występować w Teatrze Popularnym Józefa Pilarskiego i w audycjach rozrywkowych miejscowej rozgłośni Polskiego Radia (w cyklu Wesoły dymek z łódzkiego komina).
W latach II wojny światowej i okupacji niemieckiej pracował w firmie budowlanej Nestler i Ferreubach (1940–43), potem w firmie transportowej Hartwig (1943–45), a po wojnie w przemyśle tytoniowym i włókienniczym. Kontynuował naukę śpiewu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (pod kierunkiem Stefana Beliny-Skupiewskiego) i rozpoczął występy estradowe.
W 1948–51 grał w Teatrze Literacko-Satyrycznym Osa, np. Romana (Romans z wodewilu). Pod koniec sezonu 1950/51 został zaangażowany do zespołu Połączonych Teatrów Muzycznych i występował (także w ich filii, Teatrze Małym) do 1953 w komediach i operetkach, m.in. jako Alfred (Mąż i żona), Don Martin (Zielony Gil), Schwind (Domek trzech dziewcząt), Hrabia Gustaw (Kraina uśmiechu), Pikador (Donna Juanita). Po rozwiązaniu tych scen w końcu 1953, grał w usamodzielnionym Teatrze Muzycznym (np. Falkego w Zemście nietoperza) oraz w Teatrze Satyryków. W tymże roku w Krakowie przystąpił bez powodzenia do eksternistycznego egzaminu aktorskiego, ale już w 1954 został zweryfikowany przez Komisję Ministerstwa Kultury i Sztuki jako aktor-śpiewak.
Od stycznia do czerwca 1955 występował w Teatrze Satyryków w Poznaniu. Na sezon 1955/56 wrócił do Teatru Muzycznego w Łodzi, ale już 1 kwietnia 1956 został solistą i reżyserem Operetki Poznańskiej i pozostał tu do końca sezonu 1963/64, anonsowany w prasie jako
sympatyczny tenor ze sporym dorobkiem wokalnym na scenach łódzkich.
Swój repertuar wzbogacił wtedy o takie role, jak: Cesarz Józef II (Krysia leśniczanka, 1957), Obolski (Fajerwerk; także reżyseria z Danutą Baduszkową, 1959), Alfons (Życie paryskie; także reżyseria), Hrabiowie: Boni i Feri (Księżniczka czardasza, wystawiona pod tytułem Sylwa) – 1960, Hawley (Rose Marie), Baron d’Aubrais (Cnotliwa Zuzanna) – 1962, Walerian Derby (Dziękuję ci, Ewo), Król Bobèche (Sinobrody, też inscenizacja i reżyseria) – 1963.
W sezonie 1964/65 grał i reżyserował w Teatrze Muzycznym w Gdyni, np. Stefana (Ciotka Karola, we własnej reżyserii). W 1965–67 występował w Zespole Estradowym Marynarki Wojennej, a od 1 lutego 1967 do końca sezonu 1978/79 grał znowu w gdyńskim Teatrze Muzycznym, m.in.: Piotra (Cygańska miłość), Kapitana Franchetti (Wesoła wojna) – 1967; Gilberta (Moulin Rouge, 1968); Pułkownika Osmonda (Siedem dziewcząt pod bronią, 1969), Pincona (Opiekun mojej żony, 1970); Pułkownika (Majcher Lady, 1972), Oberżystę (Machiavelli, 1975); Palivca (Szwejk), Quintanę (Zielony Gil) – 1977; Teofila Beaubuissona (Bal w operze, 1979). Gościnnie reżyserował m.in. w 1968 w Operze i Operetce w Bydgoszczy (Wiedeńska krew, Księżniczka czardasza). Po przejściu na emeryturę, w sezonie 1979/80 zagrał w Gdyni Bartłomieja (Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale).
Był przystojny, lubiany przez publiczność. W jego dorobku przeważały role drugoplanowe, na ogół charakterystyczne i komediowe, a tworzenie wyrazistych sylwetek szło u niego często w parze z rutyną. Zarówno w teatrach w Łodzi, jak i w Poznaniu był przewodniczącym Rady Zakładowej, członkiem Rady Artystycznej i koordynatorem prac artystycznych.
Bibliografia
Almanach 1996/97; Jankowski, Misiorny; Kaszyński: Teatr łódz.; XV lat Operetki w Łodzi; Weber: Z dziejów opery w Bydgoszczy; Premiery T. Muzycznego w Gdyni 1958–89; Express Pozn. 1956 nr 93 (cyt; il.); Ilustr. Kur. Pol. 1968 nr 28; Kron. m. Poznania 1981 nr 2 (T. Świtała; il.); Akta (fot.), ZASP; Programy, IS PAN; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – IS PAN, ITWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
