Osoby

BARTNICKI Antoni Józef (10 kwietnia 1910 Kraków – 26 maja 1976 Kraków),

aktor. 

Był synem Antoniego i Heleny Bartnickich; mężem Wandy z Adamskich. W Krakowie ukończył Gimnazjum Ojców Salezjanów, studiował przez dwa lata filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim; był też słuchaczem lektoratu wymowy, prowadzonego na uniwersytecie przez Jerzego Ronarda Bujańskiego. Według własnej relacji, w 1930–32 uczył się gry aktorskiej u Jerzego Szyndlera, w 1932–33 w krakowskiej Miejskiej Szkole Dramatycznej i w 1933 zdał egzamin przed Komisją ZASP-u. W sezonie 1932/33 w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie występował w niewielkich rolach, np. jako Staszek (Wesele).

W 1934 był współzałożycielem, subwencjonowanego m.in. przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, półamatorskiego, objazdowego teatru o nazwie Przodownica, kierowanego przez Halinę Starską i Marię Zborowską, z którym występował na Kresach Wschodnich. W 1934–39 pracował w Zarządzie Miejskim w Warszawie, w Sekcji Kultury i Sztuki oraz Oświaty, organizował uroczystości miejskie i był instruktorem w świetlicach dla młodzieży robotniczej. We wrześniu 1939 brał udział w obronie Warszawy, był łącznikiem w Ochotniczych Batalionach Pracy. W czasie okupacji niemieckiej pracował w wydziale gospodarczym Urzędu Miejskiego, brał udział w podziemnym życiu kulturalnym.

W styczniu 1945 Jerzy Ronard Bujański, dyrektor Starego Teatru w Krakowie, powierzył mu kierownictwo administracyjne tej sceny („niestety, jak napisał we wspomnieniach, kandydatura ta nie spełniła moich nadziei i przysporzyła mi jako dyrektorowi niemało kłopotów”). W sezonie 1945/46 Bartnicki należał do zespołu Teatru im. Słowackiego i wystąpił w epizodycznej roli w Królu. Wrócił też do działalności społecznej w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, gdzie do 1947 pełnił obowiązki wojewódzkiego inspektora artystycznego. W sezonie 1946/47 był dyrektorem administracyjnym Teatru Kameralnego TUR w Krakowie, w 1947/48 występował w Operetce Krakowskiej pod kierownictwem Ewy i Jana Fabianów. W 1948 został oddelegowany do pracy w Zarządzie Głównym Związku Młodzieży Akademickiej w Warszawie; otrzymał też nominację na dyrektora Teatru Młodych, ale wkrótce mu ją odebrano.

W sezonie 1949/50 był adeptem w Teatrze Ziemi Opolskiej w Opolu, wystąpił jako Błażys (Pieją koguty) i Inżynier Drobny (Dobry człowiek). W 1951–53 był więziony, być może na skutek niesłusznych oskarżeń o nadużycia finansowe. Po uwolnieniu, w 1953 zdał pełny eksternistyczny egzamin aktorski i w 1953–55 występował w przedstawieniach pod patronatem Artosu w Krakowie. W sezonie 1955/56 grał niewielkie role w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, np. Timura (Księżniczka Turandot), a w 1956/57–1959/60 występował w Teatrze Powszechnym Przedsiębiorstwa Państwowego Instytutu Wydawniczego im. Wysockiej w Krakowie i objeździe, m.in. jako Peterbono (Bal złodziejaszków), Von Kalb (Intryga i miłość).

Bibliografia

Almanach 1959/60 s. 220; Orzechowski: Stary Teatr; J. Ronard Bujański: Starego Teatru druga młodość, Kraków 1985; T. Ludowy 1955–60; Afisze, IS PAN: Akt zgonu, Arch. Cmentarza Rakowickiego, Kraków; Akta (fot.), ZASP; Almanach 1944–59.

Ikonografia

Fot. – Bibl. Nar., ITWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. 1, Instytut Sztuki PAN Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.