Maria Jarema
JAREMA Maria, zamężna Filipowicz (24 XI 1908 Stary Sambor - 1 XI 1958 Kraków), scenograf. Była córką adwokata Józefa J. i Stefanii ze Śmigielskich, żoną pisarza Kornela Filipowicza. Studiowała w krak. ASP pod kier. X. Dunikowskiego. Wybitna rzeźbiarka i malarka związana z tzw. Grupą Krakowską. Nigdy nie współpracowała z t. zawodowym. Duże znaczenie dla rozwoju pol. scenografii miały natomiast jej prace wykonywane dla awangardowego t. krak. Cricot. W 1934-38 projektowała tam m.in. scenografię "Drzwi otwartych" i "Niemego kanarka" oraz maski i kostiumy do "Elementu żeńskiego". W 1956-58 współpracowała z t. Cricot II i projektowała m.in. kostiumy do "Mątwy" i "Cyrku", które T. Kantor określił jako "najpełniejszą jej wypowiedź teatralną". W Cricot i Cricot II występowała też niekiedy jako aktorka, m.in. w rolach Kobiety Nowoczesnej ("Zielone lata"), Damy ("Mątwa"). W 1949 brała udział w konkursie na scenografię baletu "Swantewit" i uzyskała nagrodę, ale projekty jej nie były zrealizowane.
Bibl.: J. Lau: Teatr artystów Cricot, Kraków 1967; Polskie dzieło plastyczne w piętnastolecie PRL, Wystawa scenografii, Warszawa 1962 (m.in. wspomnienie T. Kantora); M. Porębski: Maria Jarema, Warszawa 1958; PSB X (H. Blumówna).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa1973
