Osoby

DEMAR Marian Wilhelm, także M. Demar-Mi­kuszewski, właśc. M. Mikuszewski (10 II 1897 Kraków - 13 I 1979 Kraków), śpiewak. Był synem Wilhelma i Heleny Mikuszewskich, mężem Anny Mikuszewskiej. W 1907-15 uczył się w gimnazjum. Po zdaniu matury ukończył w 1916 roczny kurs w krak. Akademii Handlowej. W 1917-18 studiował na politechnice w Wiedniu. W 1918-20 odbywał służbę wojskową. W 1920-24 pracował w Banku Handlowym w Krakowie i jednocześnie uczył się śpiewu w konserwatorium krak., a potem do 1926 w konserwatorium w Paryżu. Debiutował 15 XII 1926 w T. Wielkim w Poznaniu tyt. partią w "Fau­ście", ale nie został zaangażowany. Później wystę­pował: 12 V 1927 w Starym T. w Krakowie na koncercie beethovenowskim, a 9 VI t.r. w partii Fausta w T. Wielkim w Warszawie. Następnie brał udział w przedstawieniach operowych T. Polskiego w Katowicach i w koncertach symfonicznych; byt też solistą opery w Zagrzebiu. W 1. trzydziestych występował na scenach muz. Warszawy, gł. w ope­retkach, m.in. w T. Nowości (1932 w "Kwiecie Hawai", "Szaleństwie Coletty") i w T. 815, a także w Płocku (grudzień 1933, z grupą artystów warsz.), Łodzi (Opera Popularna), Wilnie i Krakowie (współpra­cował z t. Cricot). W czasie okupacji niem. wy­stępował w t. jawnych; w Warszawie w t. Kometa i Niebieski Motyl oraz w Krak. T. Powszechnym. Po wojnie zamieszkał w Krakowie. W sez. 1945/46 współpracował ze Starym T. (grał rolę Krzysztofa Kolumba w "Jajku Kolumba"). Należał do grupy ar­tystów operetkowych, którzy w 1946 przygotowali m.in. prem. operetki "Hrabia Luxemburg" w sali T. Groteska i komedii muz. 'Moja siostra i ja" w sali kina Scala. Od jesieni 1946 należał do zespołu T. Komedia Muzyczna, nast. był w sez. 1947/48 w Operetce Krakowskiej, a w 1948/49 w krak. T. Muzycznym Tow. Przyjaciół Żołnierza. Śpiewał w tych teatrach czołowe partie tenorowe, takie jak; Tassilo ("Hrabina Marica"), Paweł ("Rozkoszna dziew­czyna"), Cunlight ("Wiktoria i jej huzar"), Chrząszcz ("Dziewczyna i kokosy"), Edwin ("Księżniczka czarda­sza"), Książę Jerzy ("Najpiękniejsza z kobiet"), Książę ("Bajadera"), Schober ("Domek trzech dziewcząt"), Ei­senstein ("Zemsta nietoperza"). Należał do najpopu­larniejszych artystów operetki krak., bywał często doskonałym partnerem B. Artemskiej. W rec. pod­noszono jego walory głosowe i dobrą grę aktorską; na scenie ładnie się poruszał, był szczupły i zwinny w ruchach. Od 1 I 1950 do 31 XII 1954 brał udział w koncertach i programach estradowych AR­TOS-u. Od 1 I 1955 pracował w chórze Filharmonii Krakowskiej. W 1964 przeszedł na emeryturę.
Bibl.: Almanach 1978/79; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Lachowicz: Dwadzieścia lat; Sempoliński: Wielcy artyści; Sto lat Starego Teatru; J. Życzkowski: Gaudeamus igitur, Kraków 1977; Kron. m. Krakowa 1959/1960 (J. Kłysik; il.); Kur. Warsz. 1927 nr 156, 1932 nr 138, 207; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 188, 189, 205; Tyg. Powsz. 1979 nr 21; Życie Warsz. 1979 nr 13; Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., ZASP.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994