Zofia Wojnowska-Szczuka
WOJNOWSKA, Woynowska, Zofia, zamężna Szczuka (15 VIII 1888 - 14 II 1963 Warszawa), śpiewaczka. Była córką Pawła i Marii W., żoną aktora i dyr. teatru Stefana Szczuki, matką parodystki Wacławy Szczuki (Wawy). Uczyła się w konserwatorium warsz., brała też lekcje śpiewu u Jana Reszkego. Jesienią 1904 występowała w Lublinie (grała epizodyczne role w operetkach), w lecie 1906 w zespole F. Felińskiego w Ciechocinku, w 1908 (marzec, kwiecień) z warsz. zespołem operetkowym, m.in. w Mitawie, Rydze, Lipawie, Dorpacie, następnie zaś w t. letnim w Łodzi (od maja) w zespole operetkowym pod kier. W. Maliszewskiego (wyjeżdżała również z tym zespołem do Kalisza). W sez. 1908/09 śpiewała gościnnie partię tyt. w "Halce" w T. Polskim w Poznaniu. W 1909 została zaangażowana do zespołu operetki WTR i pozostała w nim do końca sez. 1911/12. Na scenie warsz. T. Nowości śpiewała m.in. Rozalindę ("Zemsta nietoperza"), Krysię ("Krysia leśniczanka"), Nadinę ("Bohaterowie"), Mimozę ("Gejsza"), Gondę ("Rozwódka"), Gabrielę ("Życie paryskie"), Rizę ("Manewry jesienne"). Dublowała często Lucynę Messal. Latem 1911 gościła w t. wil. śpiewając partię tyt. w "Halce". W sez. 1912/13 występowała w Warszawie w t. Miniatury, we wrześniu 1913 gościnnie we Włocławku na scenie tamtejszego t. Nowości. Podczas I wojny świat. występowała w Warszawie na scenach wielu małych t., brała udział w licznych imprezach i koncertach, m.in. w sierpniu i wrześniu 1914 występowała w t. Zjednoczonych i Elizeum, w sez. 1914/15 gościnnie w T. Nowości, w 1915 (od kwietnia) w t. Venus, latem tego roku w ogródku w Bagateli, od jesieni w t. Mignon, Panorama, Polskie Miniatury, od grudnia 1915 do stycznia 1916 w t. Współczesnym, w 1916 w t. Nowoczesnym (marzec) i w t. Bi-Ba-Bo (maj-sierpień), w 1917 w t. Miraż. W 1917-18 należała do zespołu, którym kierował S. Szczuka i występowała z nim m.in. w Kielcach, Sosnowcu, Będzinie, Dąbrowie Górniczej. W pierwszej poł. 1919 występowała w Warszawie w t. Argus. W sez. 1921/22 należała do zespołu T. Miejskiego w Grudziądzu. Występowała później jeszcze w wielu miastach na prowincji, m.in. w Lublinie, Łodzi, Kaliszu, Radomiu oraz w Rosji, m.in. w Kursku. Ostatnie lata życia spędziła w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Była słabą aktorką, ale cenioną śpiewaczką. L. Sempoliński wspominał, że "była primadonną prowincjonalnych operetek", a "obdarzona pięknym głosem powinna właściwie poświęcić się operze". Jej partie operetkowe i operowe to m.in. Saffi ("Baron cygański"), Helena ("Piękna Helena"), Zuzanna i Irma ("Cnotliwa Zuzanna"), Sylwia ("Księżniczka czardasza"), Zorika ("Cygańska miłość"), Lola Winter ("Słodka dziewczyna"), Berta ("Lalka norymberska"), Hrabina ("Hrabina"), Jadwiga ("Straszny dwór"), Rachela ("Żydówka").
Bibl.: Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Afisze, IS PAN; J. Galewski: Pamiętnik, IS PAN; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16; Wywiad z W., IS PAN.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
