Jerzy Siekierzyński
SIEKIERZYŃSKI Jerzy Paweł (15 I 1880 Warszawa - 26 II 1967 Bydgoszcz), aktor, dyrektor teatru. Był synem Pawła i Marcjanny S., mężem Czesławy Siekierzyńskiej (zob. t. 1). Według informacji samego S., po ukończeniu szkoły średniej w Warszawie uczył się gry aktorskiej u A. Trapszy i rozpoczął występy w t. krakowskim. W sez. 1900/01 należał w Lublinie do zespołu pod kier. H. Morozowicza, od jesieni 1901 do zespołu E. Kupieckiego w Łomży i Suwałkach. W 1903-05 występował w T. Ludowym w Warszawie, w 1907 w objazdowym zespole S. Orlika, w sez. 1907/08 w T. Polskim w Łodzi. Następnie był w zespole H. Czarneckiego: na pewno jesienią 1908, przez siedem tygodni występował z nim w Łomży, oraz w sez. zimowych 1908/09 i 1909/10 w Płocku. Od wiosny 1910 prowadził własny zespół; w pocz. maja był we Włocławku, od 4 IX 1910 do 1 I 1911 w Płocku (Włocławek odwiedzał co miesiąc), potem rozpoczął objazd i był m.in. we Włocławku (styczeń i luty oraz pocz. lipca 1911), Kutnie (4-5 III i 14 VI), Brześciu Kujawskim (5 III - część zespołu), Rypinie (kwiecień). We wrześniu 1911 z zespołem t. kaliskiego występował w warsz. t. Renesans, 18 III 1912 z grupą aktorów warsz. w Płocku, w grudniu t.r. w Wilnie przed filmami "w kinematografie". W październiku 1914 był w zespole K. Krzyżanowskiego w Petersburgu, w grudniu t.r. wyjechał z własnym zespołem do Moskwy. Od września 1915 występował w warsz. t. Polskie Miniatury, od listopada t.r. do lipca 1916 w T. Wielkim pod dyr. H. Halickiego w Lublinie, w sierpniu 1916 w teatrzyku w Dolinie Szwajcarskiej w Warszawie, 1-3 IX t.r. z zespołem S. Lubicz-Sarnowskiej w Płocku. We wrześniu 1916 wyjechał do Radomia, gdzie znów zorganizował własny zespół; w listopadzie t.r. przeniósł się z nim do Lublina; z zespołem tym dwukrotnie występował w Zamościu (11-14 I i 11-13 II 1917). W Lublinie, w sali kina Louvre otworzył 5 V 1917 kabaret Czarny Kot. Pozostał w tym mieście w sez. 1917/18, a opuścił je po zakończeniu sez., 20 IV 1918. Od 1 VIII do grudnia 1920 ponownie był dyr. T. Wielkiego w Lublinie; grał tam jeszcze na pocz. 1921, kiedy dyrekcję objął J. Grodnicki. W sez. 1921/22 należał do zespołu krak. T. Bagatela; w 1922 kierował objazdami grupy aktorów tego teatru (używał nazwy T. Bagatela lub T. Nowości), był m.in. w Piotrkowie (marzec), Kaliszu (27, 28 III), Częstochowie (3-5 IV), Płocku (3-5 VI). W sez. 1922/23 był dyr. teatru w Radomiu, w 1924-26 kierował zespołem t. kieleckiego, w 1929 był w warsz. T. Domu Żołnierza. Jak sam podawał, do 1939 występował w objazdowych t. prowincjonalnych. W czasie II wojny świat. był urzędnikiem w tartaku. Od 1945 pracował w T. Miejskim w Białymstoku; w sez. 1946/47 w Ełku w amat. teatrze prowadzonym przez żonę. Od 1948 był w T. Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy; 6 VI 1957 obchodził tu jubileusz sześćdziesięciolecia pracy scen. w roli Mnicha ("Wiele hałasu o nic"). Mimo że w 1955 przeszedł na emeryturę, grał w tym teatrze jeszcze do 1965.
W 1909 pisano o nim w "Scenie i Sztuce": "dobry przeważnie w rolach poważnych, gdzie grą sięga w głębinę duszy, zdobywający się na tęgie napięcie psychiczne". A. Grzymała-Siedlecki wspominał: "później wzięty amant w nieprzeliczonych dyrekcjach, jeszcze później dyrektor teatrów, wzór naprawdę zbożnego oddania się sztuce". Grał m.in. takie role, jak: Car Mikołaj I ("Legion"), Sieriebriakow ("Wujaszek Wania"), Ojciec ("Zbójcy"), Pysznicki ("Krakowiacy i Górale"), Hetman i Wernyhora ("Wesele"), Braun ("Samotni"), Ksiądz ("Kordian"), Ksiądz ("Klątwa"), Maksymilian Moore ("Zbójcy").
Bibl.: Almanach 1966/67; Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Kruk: Życie teatr.; Mrozek; Wosiek: Repertuar; Dz. Kuj. 1911 nr 55, 133, 146; Dz. Petr. 1914 nr 1313, 1346; Gaz. Kieł. 1924 nr 37, 1926 nr 8; Gaz. Kuj. 1910 nr 52, 116, 117, 131, 132, 155, 1911 nr 3, 31; Głos Lub. 1916 nr 12; Głos Radom. 1916 nr 118, 120; Ilustr. Prz. Teatr. 1920 nr 22, 34, 46; Kur. Teatr. 1901 nr 6; Kur. Warsz. 1907 nr 246, 1911 nr 261, 1915 nr 250; Pomorze 1967 nr 7 (il.); Prz. Teatr, i Film. 1922 nr 16, 1924 nr 10, 20; Scena i Szt. 1908 nr 47, 50, 1909 nr 1; Teatr 1967 nr 15; Akta (tu fot.), ZASP; Afisze i programy, IS PAN; Straus: Repertuar 1915-16.
Ikon.: Fot. - IS PAN.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
