Osoby

MISZCZYK Stanisław (25 IV 1910 Warszawa - 2 VII 1976 Warszawa), tancerz, choreograf, kie­rownik baletu. Był synem Antoniego M., szewca, i Józefy z Jagodzińskich. W 1920-27 uczył się w warsz. szkole baletowej; w 1927-29 był tancerzem baletu T. Wielkiego w Warszawie. Od kwietnia 1929 i w sez. 1929/30 był solistą baletu przy T. Polskim w Katowicach (28 IV 1929 poturbowany przez bojówkę niem. podczas występów z "Halką" w Opolu); w sez. 1930/31 w T. Miejskich we Lwowie. W 1931-32 odbywał służbę wojskową. Od 1932 był ponownie tancerzem T. Wielkiego w Warszawie, od 1934 solistą; oprócz wielu tańców solowych w operach i operetkach wykonywał partię Franciszka ("Coppelia"). We wrześniu 1934 brat udział we Wszechsłowiańskim Festiwalu Tańca w Lublanie. Od 1935 współpracował z zespołem F. Parnella (występy w warsz. t. Wielka Rewia), a w 1936 w Balecie Parnella tańczył m.in. na olimpiadzie tanecznej w Berlinie. W sez. 1937/38 był solistą, a w sez. nast. pierwszym solistą Pol. Baletu Reprezentacyjnego, z którym tańczył m.in. w Paryżu (1937), Cannes, Nicei, Marsylii, Lyonie (luty-marzec 1939) i na Wystawie Światowej w Nowym Jorku (czerwiec 1939). Wykonywał m.in. role Pana Młodego ("Harnasie") i Amora ("Apollo i dziewczyna"). Podczas II wojny świat. występował w jawnych t. warsz.: Stara Mewa (1940) i T. Miasta Warszawy, gdzie od 1943 do wybuchu powstania był kier. baletu; na jesieni 1944 organizował balet w koncesjonowanym przez okupanta Krakowskim T. Powszechnym. Po wojnie pracował jako choreo­graf i kier. baletu opery w Poznaniu (maj-grudzień 1945 oraz w sez. 1952/53 i 1953/54) i Opery Ka­towickiej w Bytomiu (1946-sez. 1948/49); w obu tych teatrach zorganizował studia baletowe. W sez. 1949/50-1951/52 i od grudnia 1955 do końca sez. 1958/59 był kier. baletu Opery warszawskiej. Spo­radycznie występował jako solista (partia tyt. w "Panu Twardowskim" L. Różyckiego, 1951). Pracował jako choreograf i okresowo kier. baletu w Operetce warsz. (sez. 1954/55 i 1955/56 oraz 1959-61), Operze wrocł. (sez. 1957/58 i 1961/62, 1964), ponownie w Operze im. Moniuszki w Poznaniu (sez. 1960/61), Operetce szczecińskiej (1958, 1961-66), Operze Ob­jazdowej (1963-64), Operetce łódz. (od 1966 do końca sez. 1967/68). Opracował choreografie m.in. w Operetce Śląskiej w Gliwicach (1958, 1959, 1965), Operetce Dolnośląskiej (1960), T. Wielkim w Warszawie (1965) oraz w t. dram., np. Polskim w Poznaniu (1946), Klasycznym w Warszawie (1960) i Polskim w Szczecinie (1964). W sez. 1968/69 wrócił na stanowisko kier. baletu (od sez. 1970/71 - choreografa) T. Wielkiego w Warszawie i tam uzyskał emeryturę od 1 I 1972. "Zgrabny i utalentowany" tancerz, należał do naj­płodniejszych choreografów pol. po II wojnie światowej. "Kompozycja choreograficzna Miszczyka ro­zwija się zawsze logicznie, dzięki czemu jest czy­telna, przezroczysta i przejrzysta. Nigdy nie ma na scenie tłoku, chaosu ni gmatwaniny tak często roz­sypujących nasze balety" pisał A.M. Swinarski. Wśród wystawionych przez niego baletów należy wymienić: "Jezioro łabędzie" (1953, 1956, 1961), "Coppelię" (1963, 1964). Szczególnie zasłużył się w propagowaniu baletów pol. kompozytorów; w jego choreografii ukazały się: "Pan Twardowski" (1948, 1951, 1957, 1962, 1965), "Swantewit" (1949), "Har­nasie" i "Serenada" M. Karłowicza (1951), "Burszty­nowa panna" (1961) oraz praprem.: "Z chłopa król" G. Bacewiczówny, "Zabawa w Lipinach" (Poznań 1954) oraz "Mazepa" T. Szeligowskiego (Warszawa 1958).
Bibl.: Almanach 1975/76; Gołobów, Kondracki; Jankowski, Misiorny; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora; Świtała (tu cyt. z A.M. Swinarskiego, s. 280); Turska: Almanach (il.); Turska: Przewodnik; Wysocka: Dzieje (il.); Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 186-190; Życie Warsz. 1976 nr 159, 161, 162, 209; Afisze i programy, IS PAN, MTWarszawa; Akta I (tu fot.), ZASP; Akta, Opera Wrocław, T. Wielki Warszawa.
Ikon.: Z. Szpinger: Portret, repr. Teatr 1953 nr 15; Fot. - Arch. Dok. Mech., MTWarszawa.
Film.: Fragm. kroniki film. z 1958, Arch. WFD.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994