Osoby

MELINA Michał (5 VIII 1890 Kraków - 29 III 1956 Warszawa), aktor, reżyser, dyr. teatru. Był synem Wła­dysława i Zofii Melinów. Po ukończeniu szkoły średniej występował przez jakiś czas na prowincji, a od 1912 w T. im. Słowackiego w Krakowie, początkowo jako sta­tysta; w 1915-17 grał role epizodyczne, m.in. Zawiszę ("Warszawianka"). W 1917-19 występował prawdopo­dobnie w Toruniu, 1919/20 w T. Miejskim w Łodzi, 1920/21 w T. Małym w Warszawie, 1921-23 w T. Miej­skim we Lwowie, 1923/24 i 1924/25 w T. Bagatela w Krakowie. W sez. 1925/26 prowadził z W. Ratschką t. w Łucku, 1926-27 występował w T. Nowym w Poz­naniu, 1927/28 w Toruniu i Bydgoszczy. W 1929 był dyr. T. Kameralnego i Popularnego w Łodzi. Od 1924 pełnił w różnych zespołach funkcje reżysera. Od 1930 był reżyserem t. Polskiego Radia w Warszawie, a od 1936 kierownikiem lit. i reżyserem t. Polskiego Radia w Poznaniu. W czasie II wojny świat. przebywał na Białorusi i w Wilnie. W 1939-41 i 1944-45 występował oraz reżyserował w t. pol. w Wilnie. Po wyzwoleniu pracował początkowo w t. w Białymstoku (1945-46), a od 1946 do 1949 był kierownikiem, początkowo wspólnie z E. Axerem, K. Rudzkim i J. Wyszomirskim, potem samodzielnie, T. Kameralnego Domu Żołnierza w Łodzi. Od 1950 należał do kierownictwa T. Współ­czesnego w Warszawie. Grał m.in. Malvolia ("Wieczór Trzech Króli"), Filipa ("Judasz z Kariothu"), Higginsa ("Pigmalion"), Szambelana ("Głupi Jakub"), Jacobsa ("Wy­spa pokoju"), Preada ("Profesja pani Warren"). Do bardziej znanych przedstawień reżyserowanych przez M. nale­żały m.in. "Pigmalion", "Seans", "Teatr Klary Gazul". Wystę­pował także w filmach polskich.
We wspomnieniu pośmiertnym E. Axer nazwał M. "aktorem, dyrektorem teatrów, dziennikarzem, reży­serem dramatycznym i specjalistą reżyserii radiowej, wytrawnym człowiekiem interesu, niepoprawnym ga­wędziarzem, ostrożnym i przewidującym politykiem, filozofem po trosze". O jednej z jego ostatnich ról Don Andresa de Ribery ("Karoca") pisano: "jest to jego ży­ciowa rola. Osiągnął w niej znaczne bogactwo wyrazu, wielość barw i ich pełną soczystość. Był szczerze ko­miczny i jednocześnie bardzo biedny. Przez to bardzo ludzki" (Teatr 1955 nr 11).
Bibl.: Kaszyński: Teatr łódz.; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; S. Papie: Dziesięć lat teatru w Polsce Zachodniej, Po­znań 19.10 s. 19; Spis ZASP 1923, 1949; Pam. teatr. 1963 z. 1-4 s. 258-261; Scena pol. 1929 nr 15; Teatr 1955 nr 11, 1956 nr 19 (E. Axer, tu il.); Akta SPATiF nr 118; Afisze, programy, IS PAN.
Ikon.: Fot. w rolach - IS PAN.
Film.: 1949 -Czarci Żleb; 1950 -Dom na pustkowiu, Mia­sto nieujarzmione; 1953-Domek z kart. Nagrania: Fragmenty ról (Pan Damazy, Dożywocie, Srebrna szkatułka, Niedźwiedź), fragmenty prozy - Teatr PR; Słucho­wiska (Historia o cudownym fezie, O Midasowych uszach. Pasterz w raju, Karoca) - Arch. Dok. Mech.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973