29 stycznia 2005
On. Drugi Powrót Odysa – premiera ostatniego spektaklu Jerzego Grzegorzewskiego
Warszawa, Teatr Narodowy: premiera ostatniego spektaklu Jerzego Grzegorzewskiego On. Drugi Powrót Odysa z muzyką Stanisława Radwana w Teatrze Narodowym w Warszawie. Jerzy Radziwiłowicz – On, Wojciech Malajkat – Odys, Jan Englert – Mistrz Sinobrody.
Podstawą scenariusza był monolog On napisany przez córkę reżysera Antoninę Grzegorzewską. Grzegorzewski dopełnił go fragmentami III aktu Powrotu Odysa Stanisława Wyspiańskiego i kwestiami z szeregu wcześniej wystawianych utworów. Spektakl ukazywał pogrążającego się w autodestrukcji i nieuchronnie zmierzającego w stronę śmierci twórcę-alkoholika wędrującego po Warszawie w trakcie obchodów sześćdziesiątej rocznicy wybuchu powstania 1 sierpnia 2004. W niebywale osobistym przedstawieniu pojawiły się dziecięce wspomnienia Grzegorzewskiego z końca wojny w Łodzi, ale też próba Powrotu Odysa prowadzona przez Tadeusza Kantora w prywatnym mieszkaniu w 1944 w Krakowie.
„Po premierze pisano w tonie paszkwilu o chorobie alkoholowej reżysera, która miała stać się przyczyną klęski artystycznej spektaklu, pisano też listy protestacyjne przeciwko podobnym zarzutom. Kiedy w dwa miesiące później JG zmarł, On. Drugi powrót Odysa stał się testamentem artysty, który chciał Teatr Narodowy uczynić Domem Wyspiańskiego.” – czytamy w nocie o spektaklu opublikowanej w internetowym Archiwum Jerzego Grzegorzewskiego.
Mówiona encyklopedia teatru polskiego
Rafał Węgrzyniak
