Kalendarium

Wenecja: powstaje Accademia letteraria tradizionalista dei Granelleschi, utworzona przez braci Carla i Gaspara Gozzich. Jej celem była ochrona literatury włoskiej przed obcymi wpływami i ze zmianami wporwadzanymi w teatrze przez Carlo Goldoniego.

„…Konserwatyzm w dziedzinie języka, przeciwny tendencjom oświeceniowym, był tylko jednym – choć najbardziej widocznym – aspektem zachowawczej postawy grona «Matołów» [członków Accademia dei Granelleschi], zawziętych wrogów wszelkich zmian i chwalców starych, dobrych obyczajów. Żaden z nich nie przewyższył pod tym względem Carla Gozziego, którego niechęć do «nowinek» graniczyła z sesją. Przesądów swojej klasy bronił ciętym piórem z werwą urodzonego polemisty ( ... ).Do reformy scenicznej Goldoniego ustosunkował się Carlo Gozzi negatywnie od samego początku. Nie mógł mu się podobać zamach na włoską tradycję teatralną, reprezentowaną przez komedię dell'arte, przeprowadzony w imię obcych, francuskich wzorów. Komedia improwizowana w wykonaniu dobrych aktorów wydawała mu się tym, czego potrzeba było włoskiej publiczności, o której nie miał skądinąd wysokiego mniemania. Zasadnicza przyczyna nieubłaganej wrogości hrabiego wobec Goldoniego i jego teatru miała jednak głębszą, ideologiczną naturę: nienawidził on w komediopisarzu mieszczanina, który ośmielił się wyrażać krytycznie o szlachcie, a ze szczerą sympatią - o warstwach ludowych. Nienawidził w nim również człowieka związanego z kulturą oświecenia, chłonącego chciwie to, co «Akademia Matołów» uznała za godne potępienia. Walka Goldoniego z Carlo Gozzim toczyć się będzie na płaszczyźnie o wiele szerszej, będzie starciem dwóch koncepcji kultury i dwóch światopoglądów, przebiegającym pod płaszczykiem literackiej polemiki, której zaciekłość (ze trony Gozziego) trudno nam dzisiaj pojąć…” (Krzysztof Żaboklicki, Carlo Goldoni, Warszawa 1984).