Kalendarium

Moskwa: zmarł Konstantin Stanisławski (ur. 17 stycznia 1863), aktor, reżyser,  etyk i teoretyk teatru. Współzałożyciel i dyrektor MChAT  (Moskiewskiego Teatru Artystycznego). Jeden z najważniejszych twórców teatralnych XX wieku, reformator metod twórczości aktorskiej  i procesu pracy nad spektaklem (wprowadził m.in. długie próby analityczne i pogłębioną, wielostronną lekturę tekstu). Dzięki przedstawieniom, książkom (Moje życie w sztuce, 1924; Praca aktora nad sobą, 1936) i zagranicznym tournées tzw. system  Stanisławskiego stał się podstawową metodą aktorstwa psychologicznego, twórczo rozwijaną przez wybitnych kontynuatorów (Michaiła Czechowa, Lee Strasberga i Stellę Adler).

W 1908 napisał Etykę (wyd. pośmiertnie w 1944), w której „wychodzi z idealistycznego założenia (...), że życie i twórczość aktora powinny stanowić jedność” (Tadeusz Gadacz). Znalazły się tam często cytowane maksymy „kochaj sztukę w sobie, a nie siebie w sztuce”, „nie ma małych ról, są tylko mali aktorzy” czy – powtarzane już nie tak często – „chrońcie swój teatr przed wszelką nieprawością, wtedy powstaną same przez się warunki sprzyjające pracy...” (zob. Konstanty Stanisławski: Etyka, przeł. Jadwiga Żmijewska, przedm. Tadeusz Gadacz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010).

W Polsce dorobek Stanisławskiego inspirował m.in. Juliusza Osterwę i jego „Redutę” oraz Jerzego Grotowskiego. Po 1945 bardzo silnie wpłynał na metody kształcenia w szkołach teatralnych.