28 lutego 1817
Barbara Radziwiłłówna Felińskiego
Warszawa, Teatr Narodowy: prapremiera Barbary Radziwiłłówny, pięcioaktowej tragedii wierszem Alojzego Felińskiego z Józefą Ledóchowską w roli tytułowej. W pozostałych rolach m.in.: Ludwika Pięknowska (Bona), Marcin Szymanowski (Zygmunt August), Józef Franciszek Wolski (Hetman Tarnowski), Bonawentura Kudlicz (Boratyński) oraz Ignacy Werowski (Kmita).
Tragedię z entuzjazmem przyjęli zarówno widzowie (o czym świadczyły liczne powtórzenia do końca sezonu: 1, 6, 13, 18 i 25 marca, 17 kwietnia, 8 czerwca i 17 lipca), jak i reakcje „Iksów”.
W sprawozdaniu z kolejnego spektaklu (6 marca) recenzent pisał:
„Już publiczność wydała swój wyrok o Barbarze Felińskiego. Trzykrotne jej powtórzenie, zawsze na usilne i głośne żądanie, potwierdziło zdanie, jakieśmy o tej sztuce oświadczyli, i zapewnia jej miejsce zaszczytne między pierwszymi tego rodzaju na scenie naszej tworami. Usprawiedliwia ten wyrok dykcja ciągle piękna i harmoniczna, dialog żywy, wymowny, wydanie uczuć tkliwe i szlachetne, słowem, obraz osób i charakterów zawsze prawdziwy, zawsze zajmujący. [...] Usiłowania aktorek i aktorów były widoczne. Barbara grana była z tą szlachetną powagą i z tym tkliwym czułego serca uniesieniem, jakiego charakter osoby i piękne wiersze autora wymagały. Bona wydana była z wielkim zbliżeniem do prawdy. [...] August był Augustem [aluzja do pierwszego cesarza Rzymu, Oktawiana (Gaiusa Iuliusa Caesara Octavianusa), któremu nadano przydomek „augustus” – dostojny, majestatyczny, wzniosły etc]. Talent aktora godny był charakteru tego króla. Wystawujący Boratyńskiego, Tarnowskiego i Kmitę wszyscy trzej artyści [...] dzielnie grą swoją do zajęcia słuchacza przyłożyli się. Słowem, dawno już na naszym teatrze tak pięknej, tak interesującej i tak dobrze granej trajedii nie widzieliśmy” (X, Trzecie wystawienie trajedii „Barbara”; cyt. za: Recenzje teatralne Towarzystwa Iksów 1815-1819, opracował i wstępem opatrzył Jacek Lipiński, przypisy: J. Lipiński, Zbigniew Jabłoński, Wrocław 1956 Ossolineum, s. 265, 266).
Marek Piekut
