Hasła

Egzamin umożliwiający uzyskanie prawa do wykonywania zawodu aktora (dramatu lub estrady: piosenkarza, mima, konferansjera, iluzjonisty), artysty tańca lub reżysera teatru (dramatycznego lub lalkowego) poza publicznym szkolnictwem teatralnym (w Polsce są nimi państwowe uczelnie wyższe w Warszawie, Łodzi, Krakowie i Wrocławiu, które nadają absolwentom tytuł magistra sztuki).

Idea egzaminu eksternistycznego zrodziła się z potrzeby uregulowania statusu zawodowego artystów sceny polskiej oraz podniesienia poziomu wykształcenia w środowisku ludzi polskiego teatru. Egzaminy eksternistyczne organizowane są dla tzw. adeptów, czyli osób wykonujących zawód aktora lub reżysera bez posiadania świadectwa ukończenia studiów zawodowych lub studiów wyższych w szkole teatralnej.

Osób przystępujących do egzaminu eksternistycznego nie obowiązuje limit wieku (limit taki obowiązuje jednak w polskich państwowych wyższych szkołach teatralnych), ale muszą mieć ukończone 22 lata i co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie. Głównym warunkiem przystąpienia do egzaminu eksternistycznego jest uznanie przez odpowiednią komisję egzaminacyjną (komisja dla adeptów dramatu, komisja dla adeptów sztuki estradowej, komisja dla reżyserów teatru, komisja dla artystów tańca) dorobku zawodowego kandydata, składającego się z ról lub prac reżyserskich (co najmniej cztery prace samodzielne).

Prawo przeprowadzania egzaminów eksternistycznych oraz wydawania zaświadczeń potwierdzających uzyskanie prawa do wykonywania zawodu aktora lub reżysera, a także artysty tańca, ma obecnie Związek Artystów Scen Polskich z siedzibą w Warszawie (w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. egzaminy eksternistyczne przeprowadzało Ministerstwo Kultury i Sztuki). Egzamin eksternistyczny odbywa się przed odpowiednią komisją, powołaną z grona praktyków oraz teoretyków teatru i składa się z dwóch części: egzaminu praktycznego i teoretycznego, których pomyślny rezultat upoważnia kandydata do otrzymania potwierdzenia zdania egzaminu oraz uzyskania prawa do wykonywania zawodu, w praktyce równoważnego z dyplomem ukończenia dziewięciosemestralnych studiów wyższych w jednej z państwowych uczelni teatralnych w Polsce. Egzaminy eksternistyczne organizowane są co dwa lata (w razie potrzeby częściej), według ruchomego kalendarza ustalanego przez Zarząd Główny ZASP.