Autor: Dorota Sajewska, Katarzyna Dudzińska
dramaturg
Członek zespołu artystycznego teatru, którego funkcje zmieniały się na przestrzeni wieków, zawsze jednak wiązały się z przygotowaniem materiału literackiego do pracy scenicznej dla reżysera i aktorów.
Zawód dramaturga wywodzi się z niemieckiej tradycji teatralnej. Za pierwszego dramaturga uznaje się Gottholda Ephraima Lessinga, który w latach 1767–1769 w Teatrze Narodowym w Hamburgu pełnił rolę doradcy w sprawach doboru repertuaru i wyznaczania kierunku artystycznego instytucji. Również dzisiejsze ramy funkcjonowania i zakres obowiązków należących do dramaturga określone zostały w Niemczech przez Bertolta Brechta. W prowadzonym przez niego Berliner Ensemble dramaturg stał się nie tylko ekspertem literackim, ale również uczestniczącym w procesie powstawania przedstawienia – od scenariusza po próby – pełnoprawnym członkiem zespołu współtworzącego spektakl.
Propagatorem wprowadzenia dramaturga do pracy nad spektaklem był na gruncie polskim jeszcze przed II wojną światową Leon Schiller, jednak w instytucjach teatru polskiego do końca XX w. przyjęła się funkcja kierownika literackiego jako doradcy do spraw repertuaru.
Zmianę polegającą na pojawieniu się dramaturga aktywnie uczestniczącego w całości procesu artystycznego przyniósł dopiero koniec lat 90. XX i początek XXI w. Zainteresowanie tym zawodem zaowocowało otwarciem w 2002 specjalizacji dramaturg teatru w ramach Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego. Obecnie praca dramaturga obejmuje adaptację tekstu (względnie opracowanie scenariusza), poszukiwanie materiałów audiowizualnych i teoretycznych, stwarzających intelektualny kontekst spektaklu, a także proces przepisywania, miksowania, uzupełniania i montowania tekstu w trakcie prób. Dramaturg zwykle uczestniczy w próbach do spektaklu, współpracuje z reżyserem, czuwając nad zachowaniem konstrukcji spektaklu, jego tempa i rytmu.
Z zawodem dramaturga można spotkać się również w ramach samej instytucji teatru, gdzie współtworzy jego linię programową, edukacyjną i wydawniczą. W teatrze polskim funkcję dramaturga spopularyzowali m.in. Sebastian Majewski, Piotr Gruszczyński, Jakub Roszkowski.
Bibliografia
- „Notatnik Teatralny” 2010, nr 58-59 [Zawód: dramaturg];
- Targoń, Joanna: Wirus, strażnik, negocjator, partner, „Didaskalia – Gazeta Teatralna” 2007, nr 77.
