Hasła

Metoda dydaktyczno-wychowawcza oparta na improwizacjach nauczyciela i uczniów, pozwalających wyrazić rzeczywistość za pomocą działania.

Drama jest ułatwiającą naukę metodą edukacyjną, która polega na podejmowaniu różnych ról i rozgrywaniu w nich nowych sytuacji, zazwyczaj trudnych dla podejmujących grę, po to, by je zrozumieć, pogłębiając w ten sposób wiedzę o sobie i świecie. W przeciwieństwie do psychodramy, przedstawiony w improwizowanych scenkach dramy problem / konflikt nie jest eksterioryzowanym osobistym przeżyciem uczestnika spotkania, lecz został wymyślony lub zaczerpnięty z literatury. Ma on charakter rozpoznawalnej, typowej dla codzienności sytuacji konfliktowej. Próby jej samodzielnego rozwiązania przez uczniów rozwijają ich emocjonalnie, intelektualnie i społecznie; rzeczywistość przenika do świata dramy, ale jej wykonawcy nie tracą świadomości różnicy między wyobrażonym a realnym.

Kulturowym wzorcem dramy jest teoria ról, które podejmowane są przez ludzi-aktorów w Wielkim Teatrze Świata; drama wykorzystuje przyrodzoną człowiekowi skłonność do naśladowania, „wczucia się w postać”, kreowania zabawy, fikcji; jej elementy można odnaleźć w różnych przestrzeniach i formach życia społecznego, codziennego. Zróżnicowana technika (np. stopklatka, rzeźba, obraz, hasło, prace parami i w grupach, „magiczne jak gdyby”, lustro, cień itd.) i strategie dramy, pojętej jako metoda edukacyjna (np. „Telefon zaufania”, „W płaszczu eksperta” itd.), służą odtworzeniu i poddaniu obserwacji ludzkich zachowań, wykreowaniu ‒ w bezpiecznej fikcjonalnej przestrzeni ‒ konfliktu, który (jak w sztuce dramatu) jest sprężyną przemiany.

Dramaterapia, czyli terapia za pomocą dramy, wykorzystuje ćwiczenia teatralne, granie ról i etiud. Podobnie jak w wypadku technik terapii przez teatr (zob. terapia a teatr), jej zadaniem jest podniesienie dobrostanu podejmujących grę; tutaj jednak kładzie się nacisk na doświadczanie i kształtowanie relacji interpersonalnych, umiejętności przyjmowania „roli” w dramie jako swojej „roli psychologicznej” w zbiorowości. W Polsce drama doczekała się uznania, tak w refleksji teoretycznej (różne konceptualizacje zagadnienia), jak i w praktyce (drama podejmowana jest w bardzo wielu ośrodkach edukacyjnych), istnieją stowarzyszenia i organizacje przyznające certyfikaty dramaterapeuty; drama jest także przedmiotem nauczania na wyższych uczelniach (wydziały pedagogiczne).

Bibliografia

• Pankowska, Krystyna: Pedagogika dramy. Teoria i praktyka, Warszawa 2000;
• Machulska, Halina; Pruszkowska, Alicja; Tatarowicz, Jan: Drama w szkole podstawowej. Lekcje języka polskiego w klasach 4-6, Warszawa 1997;
• Way, Brian: Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, tłum. Krystyna Pankowska i Elżbieta Nerwińska, Warszawa 1997;
• Witerska, Kamila: Drama na różnych poziomach kształcenia, Łódź, 2010;
• Witerska, Kamila: Drama. Przewodnik po koncepcjach, technikach i miejscach, 2014 [e-book].