Hasła

Jądro idei i sedno praktyk uprawianych przez członków Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”: oznacza zarówno potrzebę i praktykę wzajemnej inspiracji i wymiany dziedzictwa kulturowego pomiędzy wsią i zespołem, jak i zasadę partnerstwa w pracy.

Na wzajemności oparte były Zgromadzenia, swoiste „wspólne czynienie”. Z niej rodzi się różnorodność form treningu aktorskiego rozumianego jako rozmowa ciała i oddechu, także dźwięku, dotyku, melodii, rytmu. W „Gardzienicach” zawsze pracuje się z partnerem: „Kiedy jest partner – rodzi się dialog, poprzez dążenie do wzajemności […] sub-gestów, zwrotów «ku», zabiegań. […] Rodzi się wzajemność brzmień wewnętrznych” [Staniewski 1986: 137].

Partnerstwo jest zatem procesem szczególnej alchemizacji jednostek. Sam trening „to konieczna wzajemność dwóch żywych obecności, to dzielenie się energią, ciepłem, jak gdyby – zapasy miłosne” [Taranienko 1997: 134].

Jego ważnym elementem jest wzajemna asekuracja osób działających, poczucie zaufania i bezpieczeństwa w trakcie wykonywania ćwiczeń. Na poziomie działań wokalno-aktorskich w. przejawia się m.in. w: inkantacjach, zawołaniach, westchnieniach, rytmo-oddechach, rytmo-westchnieniach. Wyjątkowy rodzaj wzajemności towarzyszy „biegowi wieczornemu”, praktykowanej od momentu powstania zespołu formie rozgrzewki przed nocną pracą. „W czasie, kiedy biegniesz, twoje związki z innymi są bardzo silne; czujesz, że jesteś w bardzo intymnych związkach z innymi ludźmi, chociaż nie przytrafiają się żadne specjalne formy obcowania z nimi” [Taranienko 1997: 145].

Zdaniem Staniewskiego wzajemność powołuje swego rodzaju społeczny „efekt bliskości”, przeciwieństwo „efektu obcości” u Bertolta Brechta.

Bibliografia

• Rozmowa z Włodzimierzem Staniewskim, rozmawiała Izabella Bodnar, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1986, nr 3;
• Taranienko, Zbigniew: Gardzienice. Praktyki teatralne Włodzimierza Staniewskiego, Lublin 1997.