John Pepusch
Ur. 1667, Berlin. Zm. 20 VII 1752, Londyn.
Pepusch, współtwórca gatunku scenicznego szczególnie charakterystycznego dla dawnej muzyki angielskiej, był z pochodzenia Niemcem. Teorii muzycznej oraz gry organowej uczył się u Gottlieba Klingera w Szczecinie, jednak materialne ubóstwo rodziny nie pozwalało na zbyt częste lekcje, pozostał przeto w przeważnej mierze samoukiem, także w zakresie studiów nad starogrecką teorią muzyki, której stał się wybitnym znawcą. Mając 14 lat otrzymał już płatne stanowisko przy berlińskim dworze królewskim, gdzie też pozostał przez lat z górą dziesięć; stał się jednak pewnego razu naocznym świadkiem egzekucji wykonanej bez sądu na oficerze, słowami którego monarcha uczuł się obrażony; ten przejaw bezprawia i dzikości obyczajów tak nim wstrząsnęły, że postanowił opuścić Niemcy. Wyemigrował zrazu do Holandii, a w 1700 roku przybył do Londynu, gdzie w 1710 stał się współzałożycielem Akademii Muzyki Dawnej, a następnie wstąpił w służbę księcia Chandos jako nadworny organista i kompozytor. Pisał kantaty, hymny oraz okolicznościowe utwory religijne. W 1713 za "Odę na cześć pokoju w Utrechcie" otrzymał doktorat uniwersytetu w Oksfordzie i objął muzyczne kierownictwo teatru przy Lincoln's Inn Field. Na użytek tej sceny pisał muzykę do szeregu spektakli, tzw. "masek", jak "Venus i Adonis", "Śmierć Dydony", "Apollo i Dafne". Największą jednak sławę przyniosła mu "Opera żebracza" do tekstu Johna Gaya (1685-1732), utalentowanego poety, zaprzyjaźnionego z A. Pope'em i J. Swiftem (to właśnie autor "Podróży Gulliwera" miał mu podsunąć pomysł tej sztuki). Nieco później obaj autorzy napisali jeszcze, stanowiący ciąg dalszy "Opery żebraczej", utwór pt. "Polly", którego publiczne wykonanie zostało jednak zabronione. Inne niesceniczne utwory Pepuscha to głównie sonaty, tria, ody i motety, a także "Koncert skrzypcowy", jest on ponadto autorem "Traktatu o harmonii".
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
Ur. 1667, Berlin. Zm. 20 VII 1752, Londyn.
Syn duchownego protestanckiego, uczył się od najmłodszych lat teorii muzyki i gry na organach. Uzupełniał potem te studia, zajmując (od 14. roku życia) różne stanowiska na dworze pruskim, aby ostatecznie przez Holandię (1698) wyjechać do Anglii i osiedlić się na stałe w Londynie (1700). W orkiestrze teatru Drury Lane grywał na skrzypcach, na klawesynie, a także komponował i adaptował włoskie arie, włączając je do angielskich oper balladowych, dodając recytatywy i songi. W 1710 był współzałożycielem Akademii Dawnej Muzyki, która zyskała sobie spory rozgłos dzięki odkrywaniu i przypominaniu utworów z XVI w. W 1712 został organistą i kompozytorem w kapeli księcia Chandos - protektora i entuzjasty Haendla, rok później otrzymał doktorat honorowy Uniwersytetu Oksford.
Przez szereg lat kierował Pepusch londyńskim Lincoln's Inn Theater, dla którego pisał wiele spektakli typu ,,masque" - popularnej wówczas w Anglii formy polegającej na współdziałaniu pantomimy, tańca i muzyki. Forma ta (wyrosła z dawnych ludowych procesji) była jednym z etapów rozwojowych angielskiej opery i baletu. Oto niektóre z ,,masques" Pepuscha: "Venus and Adonis" (1715), "Apollo and Daphne" (1716), "The Death of Dido" (1716), "The Union of the Three Sister Arts" (1723)... Największą popularność i sławę przyniosło mu opracowanie muzyczne (uwertura, dobór tematów muzycznych, aranżacja) "Opery żebraczej" ("The Beggar's Opera"; 1728). Podobnie opracował później drugą część "Opery", nie dopuszczoną wówczas na sceny "Polly" (1729), a także operę balladową "The Wedding" (1729).
W 1730, po bardzo bogatym ożenku z Margueritą de l'Epine, uniezależnił się finansowo, przestał pracować, publikował traktaty teoretyczne i raczej dla przyjemności niż dla zarobku grywał na organach (1737-52) w Charter House. Komponował też muzykę instrumentalną i wokalno-instrumentalną: koncerty, sonaty, kantaty, ody - o niewielkim dziś znaczeniu. Pepusch był w gruncie rzeczy kompozytorem bardzo konserwatywnym, choć dobrze znającym swe artystyczne rzemiosło.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
