Nico Dostal
Ur. 27 XI 1895, Korneuburg. Zm. 27 X 1981, Salzburg.
Chociaż ojciec Nika (Nicolausa Josefa Michaela), Hermann Dostal, był dyrygentem i kompozytorem (dwa jego utwory: "Boską noc" i "Kordulę", wystawiano w Warszawie), synowi nie przeznaczył kariery muzycznej. Kształcony w Linzu i Wiedniu, musiał Nico studiować prawo; muzyki uczył się tylko dodatkowo, niemniej ona właśnie zdecydowała o całym jego życiu. Nie od razu zresztą. Dostal ciężko i powoli dochodził do pierwszego sukcesu. W 1919 otrzymał jako muzyk kontrakt w Innsbrucku, potem tułał się jako kapelmistrz orkiestr w teatrzykach prowincjonalnych miasteczek, aby w latach 1921-22 osiąść na nieco dłużej w Salzburgu. Wtedy też napisał pierwszą operetkę "Lagunenzauber", która padła jednak na premierze w Grazu (1923) i szybko poszła w zapomnienie.
W 1924 przeniósł się do Berlina; pracował jako aranżer, instrumentował m.in. operetki Waltera Kollo i Roberta Stolza. Dopiero po 9 latach takiej pracy udało mu się wystartować z własną premierą - "Clivią" (1933), i zyskać wielki sukces. Napisał później prawie 20 operetek. Najbardziej znane to "Monika" (1937), "Die ungarische Hochzeit" (1939), "Die Flucht ins Gluck" (1940), "Manina" (1942), "Doktor Eisenbart" (1952), "Der dritte Wunsch" (1954), "Rhapsodie der Liebe" (1963). Żadna jednak - może poza "Węgierskim weselem" - nie zdobyła już powodzenia równego "Clivii".
Uważany jest za przedstawiciela nurtu operetki berlińskiej. Królują w jego utworach marsze i walce, sentymentalizm muzyki koresponduje z sentymentalizmem librett, niemniej są to utwory pisane i instrumentowane efektownie, zgrabnie, bardzo utanecznione. Jedyną poważniejszą i bardziej oryginalną pozycją w jego dorobku jest "Doktor Eisenbart", chwilami przywodzący na myśl partytury Weilla czy nawet Carla Orffa.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
