Aleksander Wwiedenski
WWIEDIENSKI Aleksander Iwanowicz
(ur. 1904, Rosja - zm. 20 grudnia 1941 Związek Radziecki)
Rosyjski poeta, prozaik, dramaturg. Początki jego twórczości kształtowały się w kręgu literatów skupionych wokół Aleksandra Błoka. Silny wpływ na pisarza wywarły poematy Błoka, ukazujące dramatyzm rewolucji ("Dwunastu", "Odwet"). Na początku lat dwudziestych w pisarstwie Wwiedienskiego wyraźnie widoczne są wpływy futurystyczne. W 1925 roku spotyka się z poetą Daniłem Charmsem, z którym rozpoczyna współpracę. Od 1926 roku występują już razem jako "czinari". Charms jako "czinari-spoglądalnik", a Wwiedienski "czinari-autorytet nonsensu". Początkowo działają w kierowanej przez Aleksandra Tufanowa grupie "zaumników" - Zakon Pozarozumowców DSO. Następnie Charms, Wwiedienski i Mikołaj Olejnikow zakładają własną grupę artystyczną OBERIU czyli Objedinienije Riealnego Iskusstwa - Zjednoczenia Sztuki Realnej. Działająca pod koniec lat dwudziestych grupa była jednym z najciekawszych zjawisk w kulturze rosyjskiej tego okresu. "Oberiuci" uznani zostali za prekursorów europejskiego teatru absurdu.
Twórczość Wwiedienskiego, przede wszystkim poetycka, sporadycznie ukazywała się drukiem, jedynie w latach dwudziestych. Po rozwiązaniu OBERIU w 1930 roku Wwiedienski skazany został na całkowite milczenie. 10 grudnia 1931 został aresztowany i zesłany do jednego z łagrów, gdzie część zesłania spędził z Charmsem. Po dziesięciu latach, 27 września 1941, uwięziono go po raz drugi. Zmarł najprawdopodobniej w drodze na zesłanie 20 grudnia 1941 roku. Także pozostali "oberiuci" zginęli w sowieckich łagrach.
Ezoteryczna twórczość Wwiedienskiego, w której czołowe miejsce zajmuje motyw czasu, stara się przybliżać tajemnicę poznania świata. Wiele w niej wątków filozoficzno-religijnych i elementów o charakterze mistycznym.
Napisał następujące tomiki wierszy: "Wiersze zebrane" (1926), "Ognisko" (1927). Znane są także jego poematy: "Minin" i "Pożarski" (1926), "Możliwe, że wokół jest Bóg" (1931), "Kuprijanow i Natasza" (1931). Powstają także utwory, które można traktować jako dramaty, należące do teatru absurdu: "Świadek i szczur" (1931-1934), "Pocik" (1936-1937), "Choinka u Iwanowów" (1939) i ostatni znany tekst pisarza z 1941 roku zatytułowany przez badaczy jego twórczości "Gdzie. Kiedy?"
Wwiedienski pisał także wiersze dla dzieci. Wydał następujące ich zbiorki: "Wiele zwierząt" (1928), "Letnia książka" (1929), "Kola Koczyn" (1930), "Lato i zima" (1935), "Wiersze" (1940), "A ty?" (1941).
W 1993 roku w Moskwie ukazały się "Utwory zebrane w dwóch tomach" wydane przez oficynę Ardis a przygotowane przez Michaiła Mejłacha i Władimira Erla.
W Polsce pisarz znany jest przede wszystkim jako dramaturg. Prapremiera jego "Choinki u Iwanowów" miała miejsce w 1988 roku.
