Oskar W. Miłosz
MIŁOSZ Oskar
(ur. 28 maja 1877, majątek Czereja, Wielkie Księstwo Litewskie
- zm. 2 marca 1939, Fontainebleau, Francja)
Francuski pisarz polskiego pochodzenia. Ojcem jego był Władysław, a matką Miriam Rozenthal, córka żydowskiego nauczyciela. Spokrewniony z Czesławem Miłoszem. W wieku jedenastu lat rodzice oddali go do internatu w Lycée Janson-de-Sailly w Paryżu. Po ukończeniu liceum, w latach 1896-99 uczęszczał do École du Louvre i École des Langues Orientales. Gdy osiągnął pełnoletniość sprzedał wraz z matką odziedziczone po ojcu olbrzymie obszary leśne nad Dnieprem. Był bardzo zamożnym młodzieńcem, prowadził hulaszczy tryb życia, organizując liczne bale i uczty dla swych przyjaciół. Dużo podróżował. Słynne były jego przygody miłosne. "Donjuanizm", pogaństwo, nienawiść do religii żydowskiej i w końcu próba samobójcza wyznaczały trudny i burzliwy okres jego dojrzewania. Resztki swej fortuny stracił, kupując akcje carskie, których wartość po wybuchu rewolucji spadła niemal do zera z dnia na dzień.
Już w latach szkolnych interesował się literaturą. Czytał po niemiecku i po angielsku z równą łatwością jak po francusku. Znał także hebrajski i polski. Bywał w słynnej paryskiej kawiarni poetów "Closerie des Lilas" przy Montparnasse. Do poetów został bowiem zaliczany od razu po wydaniu pierwszego tomu swoich wierszy - "Le pome de décadences" (1899). W kawiarni poznał Oskara Wilde'a i Guillaume'a Apollinaire'a. W grudniu 1914 przeżył iluminację, która przewartościowała całe jego dotychczasowe życie. Jej przeżycia opisał w dziełach metafizycznych: "Ars Magna" i "Les Arcanes".
Podczas I wojny światowej był w Paryżu urzędnikiem prasowym przy Quai d'Orsay. Po jej zakończeniu został dyplomatycznym przedstawicielem Litwy w Paryżu i w Lidze Narodów. W 1919 występował jako przewodniczący delegacji litewskiej na forum międzynarodowej komisji do spraw Wilna, która odbywała się w Brukseli. Jego międzynarodowa działalność dyplomatyczna - udział w konferencjach, liczne przemówienia, studia polityczne, publikacja broszur i artykułów prasowych - łączyła się z twórczością czysto literacką.
W 1927 roku powrócił do wiary katolickiej.
Miłosz - pisarz uznawany był za przedstawiciela symbolizmu. Najważniejsze jego utwory to: powieść "Miłosne wtajemniczenie" (1910), dramaty-misteria: "Miguel Maara" (1912), "Méphiboseth" (1913), "Saul de Tars" (napisany w1913-14, wyd. 1970), a także poematy metafizyczne: "Ars Magna", "Les Arcanes" i analiza objawienia św. Jana. Wydano także dwa tomy jego opowiadań i bajek: "Baśnie i legendy litewskie" (1985), "Storge" (1993).
Jego dramat-misterium "Miguel Maara" dotarł do Polski dzięki poetce Bronisławie Ostrowskiej, której - jeszcze przedwojenne - poetyckie tłumaczenie, wydane w 1919 w "Wyborze poezji" zafascynowało Juliusza Osterwę. Przez wiele lat przygotowywał się on do zagrania roli Don Miguela, jednak Reduta nigdy nie wystawiła tej sztuki. Jedynie w sezonie 1938/39 w Warszawie zaprezentowano publiczności próbę czytaną, w której Don Miguelem był Osterwa. Sztuka została po raz pierwszy zrealizowana dzięki Irenie i Tadeuszowi Byrskim w latach 30. w studiu Polskiego Radia. Światowa prapremiera tego dramatu miała miejsce w roku 1958 w Le Théâtre des Champs - Élysées. Prapremiera polska odbyła się w Teatrze Współczesnym w Szczecinie 9 III 1991 w reżyserii Wiesława Górskiego.
Miłosz odznaczony został Legią Honorową, otrzymał także tytuł doktora honoris causa wydziału teologiczno-filozoficznego Uniwersytetu w Kownie.
W 1966 powstało w Paryżu towarzystwo "Les Amis de Milosz", którego członkowie zbierają się co roku w rocznicę śmierci poety. Wydają także poświęcony mu periodyk "Cahiers de L'Association des Amis deMilosz".
