Autorzy

Karl Zeller- ur. się w 1842 w St. Peter in der Au w Dolnej Austrii jako syn lekarza. Od dziecka wykazywał zdolności muzyczne, śpiewał w chórze dworskiej kapeli, ale ukończył studia prawnicze i został urzędnikiem w Ministerstwie Wyznań i Oświaty. Piastował po kolei stanowiska naczelnika wydziału, radcy ministerialnego i dyrektora departamentu sztuki. Zeller przeszedł do historii operetki dzięki "Ptasznikowi z Tyrolu", który to był dziełem oryginalnym i innym od całej plejady stereotypowych operetek. Zeller zamienia świat salonów, artystek lub mitologii na folklor, ludowość, świeżość melodii i scenerii. Melodie Zellera miały to wszystko, czego można żądać od prawdziwej muzyki operetkowej: naturalny ton ludowej pieśni, wdzięk i rytm, kąśliwy humor. Obok "Ptasznika z Tyrolu" skomponował wiele pieśni chóralnych, szkocką operę "Jaconda"(1876), operetkę "Carbonari"(1880). Ostatnim jego dziełem był "Sztygar"(1894). W wieku 55 lat zachorował na chorobę mózgu, która doprowadziła do utraty pamięci. Zmarł w 1898 w Baden pod Wiedniem, gdzie przebywał na leczeniu.
KARL ZELLER
Ur. 19 VI 1842, St. Peter in der Au. Zm. 17 VIII 1898, Baden k. Wiednia.
Gdy przeminęły, dopiero co, największe sukcesy Jana Straussa i Millockera, a jeszcze nie nadeszły premiery Lehara, Falla i Kalmana, Zeller wypełnił ten przejściowy okres nurtem bardzo intere­sującym, a właśnie przez klasyczną i postklasyczną operetkę wie­deńską traktowanym po macoszemu: nurtem ludowym, nawiązującym raczej do starej formy singspielu niż do francuskich fars i Offenbachowskich pastiszów. Odniósł duży sukces, zyskał sporą popu­larność, mimo że muzykę traktował zawsze tylko jako hobby, piastu­jąc solidne i zaszczytne stanowisko ,,hofrata" - radcy ministerial­nego w ministerstwie wyznań i oświaty.
Chociaż bowiem od dziecka wykazywał zdolności muzyczne (jako jedenastolatek śpiewał w znakomitym chórze chłopięcym Wiener Hofkapelle), to jednak poszedł na studia prawnicze, uzyskał dokto­rat i potem - szczebel po szczeblu wspinał się spokojnie na szczyty urzędniczej hierarchii. A komponował - dla przyjemności. Operę komiczną "Joconda" (1876), operetki: "Die Carbonari" (1880), "Wagabunda" ("Der Vagabond" ; 1886), "Ptasznik z Tyrolu" ("Der Vogelhandler", 1891), "Sztygar" ("Der Obersteiger"; 1894), "Der Kellermeister" (dokończona przez Johanna Brandla i wystawiona po śmierci kompozytora; 1903). Wy­jąwszy dwa pierwsze, młodzieńcze utwory, pozostałe są właściwie powtarzaniem tego samego tonu, jaki z powodzeniem uchwycił Zeller w "Ptaszniku", stąd ich wartość jest już mniejsza; Zeller w historii operetki pozostał właściwie twórcą jednego, lecz za to znakomitego dzieła.
W 1897 w procesie spadkowym sąd skazał go - za dwukrotne krzywoprzysięstwo - na rok więzienia. Karę umorzono ze względu na zły stan zdrowia Zellera; cierpiał na chorobę mózgu, miewał zaburzenia pamięci, czym zresztą - co bardzo prawdopodobne - mogły być spowodowane jego fałszywe zeznania. Tak czy inaczej, musiał ustąpić ze swego stanowiska. Rok później - zmarł.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994