Autorzy

BRENTON Howard
(ur. 13 grudnia 1942, Portsmouth, Hampshire, Wielka Brytania)

Angielski dramatopisarz, autor kilkudziesięciu dramatów, a także adaptacji scenicznych, sztuk telewizyjnych, słuchowisk radiowych i jednej powieści; eseista, poeta, dziennikarz. Obok Howarda Barkera i Davida Hare'a czołowy przedstawiciel drugiej - po Johnie Ardenie, Haroldzie Pinterze i Arnoldzie Weskerze - "fali gniewnych", która debiutowała w teatrze brytyjskim na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych dwudziestego wieku; szczególnie blisko związany z Davidem Hare'em, niekiedy współautorem, często reżyserem jego sztuk.
Howard Brenton jest synem Rose Lilian Lewis - ekspedientki i Donalda Henry'ego, który po dwudziestu siedmiu latach służby odszedł z policji i został pastorem; obrazy skorumpowanej policji będą powracać w dramatach Brentona. Pisarz rozpoczął edukację w Chichester High School, potem dwukrotnie przeprowadzał się z rodzicami: do Yorkshire i Ebbw Vale. Jako czternastolatek zobaczył przedstawienie głośnego dramatu Osborne'a "Miłość i gniew". W 1965 roku ukończył anglistykę na uniwersytecie w Cambridge; pięć lat później ożenił się z Jane Fry; ma z nią dwóch synów.
Premiera debiutanckiej sztuki Brentona "Ladder of Fools" (Drabina głupców) odbyła się w 1965 roku w teatrze uniwersyteckim w Cambridge; po dyplomie Brenton związał się z grupami offowymi. W 1969 roku odbyły się w Wielkiej Brytanii premiery aż sześciu sztuk Brentona, w tym dwie w Londynie. Największe znaczenie miała "Revenge" (Zemsta), wystawiona na małej scenie Royal Court Theatre. Przy okazji tej inscenizacji Brenton poznał Davida Hare'a; dzięki jego pośrednictwu Portable Theatre zamówił u Brentona jednoaktówkę "Christie in Love" (Zakochana Christie), za którą w 1970 roku autor dostał nagrodę Johna Whitinga, a rok później otrzymał stypendium Arts Council. W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych dramaty Brentona wystawiane były głównie na eksperymentalnych scenach poza Londynem oraz na małej scenie Royal Court Theatre. W sezonie 1972-73 Brenton był dramatopisarzem - rezydentem tego teatru. Pełnospektaklowa "Magnificence" (Przepych) była pierwszym z serii dramatów nazwanych przez autora epickimi i pierwszym dramatem Brentona wystawionym (1973) na ważnej londyńskiej scenie - dużej scenie Royal Court. Większe znacznie miały kolejne dramaty: "Brassneck" (razem z Davidem Hare'em, 1973) i "Gra w Churchilla" (1974, jedyny drukowany po polsku dramat Brentona, "Dialog" nr 8/1981). Monumentalny, trzyaktowy "Brassneck" ukazuje karierę rodziny Bagleyów, wzbogacającej się dzięki pieniądzom z polisy ubezpieczeniowej zamordowanej żony, wyzyskowi biedoty i łapówkom; tłem jest skorumpowane brytyjskie społeczeństwo lat powojennych. Przedstawiona w "Grze w Churchilla" wizja świata to antyutopia - władzę przejęła skrajna prawica i zamknęła lewicowych polityków w gułagach; więźniowie polityczni zabiją czas, wystawiając sztukę o Churchillu. Brenton bezlitośnie burzy mity, które Brytyjczycy zbudowali po wojnie na swój własny temat.
Przełomem w karierze Brentona okazał się dramat "Weapons of Happiness" (Broń szczęścia), napisany na zamówienie National Theatre. Bohaterem jest czeski komunista, usunięty z partii w czasie czystek, aresztowany i torturowany w więzieniu. W zestawieniu z nim angielscy robotnicy, którzy organizują strajk w zakładzie, szokują ignorancją i płytkością poglądów. Dramat otrzymał nagrodę "Evening Standard" za najlepszą sztukę roku 1976. "Weapons of Happiness" zapewniły Brentonowi uznanie i zamówienia na widowiska telewizyjne, które zaowocowały scenariuszem "The Paradise Run" (Rajski bieg, 1976). W 1979 roku w Royal Shakespeare's Company Warehouse Theatre wystawiona została kameralna, realistyczna sztuka "Sore Throats" (Ból gardła), a rok później Stratford Theatre Royal zrealizował wymierzoną w Margaret Thatcher "A Short Sharp Shock" (Krótki ostry szok).
"The Romans in Britain" (Rzymianie w Brytanii), jeden z najważniejszych dramatów Brentona, był zarazem drugim wystawionym na scenie National Theatre (1980). Posługując się kostiumem historycznym, Brenton podejmuje tu problem konfliktu brytyjsko-irlandzkiego w Ulsterze i - szerzej - brytyjskiego imperializmu. Przedstawienie grano przy pełnej widowni, mimo to burza, którą wywołała inscenizacja, groziła nawet cofnięciem dotacji dla teatru. Reżyser, Michael Bogdanov, został pozwany do sądu za pokazanie na scenie nagości i próby gwałtu na nieletnim chłopcu. Z kolei w "Thirteenth Night" (Wieczór Trzech Króli), wystawionym przez Royal Shakespeare Company w Warehouse Theatre w 1981 roku, Brenton straszy widmem socjalizmu. "Przeklęta poezja" (1984), zainspirowana biografią Percy i Mary Shelley, zajmuje w dorobku Brentona miejsce szczególne - jest dramatem lirycznym. Bohaterem wysoko cenionej czarnej komedii "Pravda" (napisanej w 1986 roku, razem z Davidem Hare'em) jest związany w prawicą magnat prasowy, Lambert La Roux. W następnych latach Brenton napisał między innymi dramat "Hess nie żyje".
W 2005 roku, po kilkunastoletniej przerwie, Howard Brenton powrócił na sceny dramatem "Paul" (Paweł), którego bohaterowie - tytułowy święty Paweł oraz Yeshua i Maria Magdalena - bardzo różnią się od postaci znanych z Ewangelii (Yeshua nie umiera na Golgocie, żeni się z Maria Magdaleną, która jest zwyczajną prostytutką, chrześcijaństwo jest dziełem świętego Pawła); jeszcze przed premierą dyrektor National Theatre otrzymał dwieście listów protestacyjnych. W wystawionym w 2006 roku w londyńskim The Globe dramacie "In Extremis. The story of Abelard and Heloise" (In Extremis. Historia Abelarda i Heloizy) miłość kochanków jest pretekstem do ukazania sporu filozoficznego Abelarda i opata cysterskiego Bernarda z Clairvaux.
Brenton jest też autorem scenariuszy telewizyjnych "The Saliva Milkshake" (1975), "Dead Head" (1986) i serialu "Spooks" (2002-2004). Obecnie pracuje nad dramatem telewizyjnym o współczesnych Chinach, "The China Price" (Cena za Chiny), zamówionym przez kanał BBC 2 i nad nową sztuką dla National Theatre.
Howard Brenton jest autorem dramatów politycznych, przez niektórych uważanym za najbardziej radykalnego pisarza swojej generacji. Krytykuje powszechnie uznawane wartości, atakuje establishment, liderów politycznych, klasy wyższe i ich materializm, skorumpowaną policję i jej brutalnych, sadystycznych funkcjonariuszy. We wczesnych dramatach atakuje prawicę, w późniejszych nie szczędzi też krytycznych ocen lewicy. Nie liczy się z oczekiwaniami widzów, świadomie narusza ich dobre samopoczucie. Prowokuje, bulwersuje, wywołuje skandale. Dobrze przyjmowany przez krytykę, nigdy nie zdobył uznania szerszej publiczności.