Leszek Kołakowski
KOŁAKOWSKI Leszek
(ur. 23 października 1927, Radom, Polska)
Najwybitniejszy filozof polski, prozaik, eseista. Jest synem publicysty, działacza oświatowego i spółdzielczego Jerzego Kołakowskiego. W czasie okupacji krótko pracował jako robotnik w zakładach drzewnych i jednocześnie uczył się samodzielnie. Egzaminy z zakresu gimnazjum zdał jako ekstern na kompletach tajnego nauczania. Maturę zdał także eksternistycznie już po wojnie i w 1945 roku rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Łódzkim. W 1947 roku opublikował pierwszy artykuł z zakresu filozofii zatytułowany "Impresje dialektyczne" na łamach "Po prostu". W latach 1948-49 zamieszczał artykuły i recenzje w "Kuźnicy". W 1949 roku przeniósłszy się do Warszawy kontynuował studia na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył w roku 1950. Jeszcze w trakcie studiów podjął pracę w redakcji "Nowych Dróg", gdzie do 1954 roku zamieszczał liczne publikacje. Po ukończeniu studiów pozostał jako pracownik naukowy na uczelni do 1968 roku - jako asystent, następnie adiunkt i zastępca profesora. W latach 1951-57 był członkiem redakcji "Myśli Filozoficznej", a w 1957 roku redaktorem naczelnym pisma. Artykuły i recenzje Kołakowskiego ukazywały się na łamach "Po prostu", "Nowej Kultury", "Przeglądu Kulturalnego" i "Twórczości". W 1957 roku filozof zadebiutował jako prozaik utworem "Klucz niebieski albo Opowieści budujące z historii świętej zebrane ku pocieszeniu i przestrodze" wydrukowanym w "Nowej Kulturze". Rok 1957 rok spędził na studiach nad myślą religijną XVII wieku, które prowadził we Francji i Holandii. W latach 1959-68 kierował Katedrą Historii Filozofii Nowożytnej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1968 roku otrzymał nagrodę Fundacji im. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. W tym samym roku, za poparcie studentów podczas wydarzeń marcowych został usunięty z uczelni i objęty zakazem druku. Wyjechał do Kanady, gdzie wykładał na uniwersytecie w Montrealu. W latach 1969-70 wykładał w Berkeley w USA. W roku 1970 przeniósł się do Anglii, gdzie został wykładowcą na Oxfordzie. Od 1971 roku współpracował w paryską "Kulturą", a następnie z londyńskim "Aneksem" i "Pulsem". W latach 1977-81 był członkiem Komitetu Obrony Robotników. W latach 1981-94 był wykładowcą w Uniwersytecie w Chicago. Był sygnatariuszem listu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. W 1982 roku został członkiem POLCUL Fundation (Fundusz Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej). Rok później został laureatem holenderskiej nagrody Erasmus-Preis, której połowę przekazał na fundusz stypendialny dla twórców i uczonych Europy Wschodniej. W 1988 roku został członkiem Polskiego PEN Clubu. W roku 1994 otrzymał francuską nagrodę Prix Tocqueville, przyznawaną myślicielom o międzynarodowej sławie za działalność służącą obronie wolności.
Głównym przedmiotem jego zainteresowań jest historia filozofii, zwłaszcza od XVIII wieku, w tym doktryny liberalizmu, a także filozofia kultury oraz religii. Oprócz tekstów filozoficznych spod pióra Kołakowskiego wyszły również utwory o charakterze literackim, choć również poruszające tematykę bliską Kołakowskiemu-filozofowi, dlatego szukając dla nich określenia gatunkowego należałoby mówić w tym przypadku o przypowiastkach filozoficznych. ("13 bajek z królestwa Lailonii", "Rozmowy z diabłem"). Książki Kołakowskiego przez wiele lat ukazywały się w Polsce w nielegalnym obiegu, odgrywając ważną rolę w kształtowaniu polskiej inteligencji opozycyjnej - szczególne znaczenie miał esej "Kapłan i błazen", analizujący postawy inteligencji właśnie wobec władzy. Pierwszym tekstem Kołakowskiego skonfiskowanym przez cenzurę, a zarazem pierwszym, który zaczął funkcjonować poza oficjalnym systemem, był napisany w 1956 roku dla "Po Prostu" manifest "Czym jest socjalizm". W roku 1996 Leszek Kołakowski nagrał dla Telewizji Polskiej dziesięć miniwykładów poświęconych ważnym zagadnieniom filozofii kultury (między innymi władzy, tolerancji, zdradzie, równości, sławie, kłamstwu), wydane następnie w formie książkowej jako "Dziesięć mini wykładów o maxi sprawach".
