Artykuły

Świat dziecka jest prosty, jednoznaczny, dobry i piękne. Świat dorosłych jest zagmatwany, wewnętrznie sprzeczny, pełen wad i przywar. Dla dorosłych świat dziecięcy jest naiwny, pojmują oni jako odrzucenie naiwności i idealizmu. Na antynomii tych dwóch światów oparta jest dramaturgia "Małego Księcia". W opolskiej inscenizacji jest to opowieść o dojrzewaniu.

Uosobieniem świata dziecka w przedstawieniu jest Mały Książę. Świat dorosłych reprezentuje Pilot, nie tylko poprzez proste przeciwstawienie chłopcu mężczyzny, ale też jako symboliczny Dorosły. Wcielając się w postacie, które w swej kosmicznej wędrówce spotkał Mały Książę - Próżnego, Króla, Pijaka, Bankiera - uosabia sumę ludzkich przypadłości.

Istotą konfliktu obu światów nie jest negowanie wartości dziecka przez dorosłego, ale postrzeganie ich jako naiwno-idealistycznej choroby, która z wiekiem mija. W przedstawieniu wartości tych światów nieustannie są zderzane, podlegają konfrontacji. Cały czas mamy podwójny ogląd tych samych spraw - raz z perspektywy dziecka, raz z perspektywy dorosłego. W toku tego zderzania dziecko staje się dorosłym, dojrzewa, a dorosły na powrót staje się dzieckiem, co paradoksalnie również oznacza dojrzałość. Wędrówka Małego Księcia z planety na planetę jest w istocie drogą poznania i rozwoju. Jego naiwność i idealizm przechodzi próbę doświadczenia i cierpienia. Hartuje się, krzepnie, stając się wartością będącą wyrazem mocy ducha człowieka, a nie jego słabości. Zrozumienie tego przez Pilota to jego powrót do dziecięcości, a zarazem pełnia człowieczej dojrzałości.

Pilot pokonuje w gruncie rzeczy tę samą drogę, co Mały Książę. To, co mu się przytrafia, ma wymiar wstrząsu moralnego, rachunku sumienia dokonywanego w obliczu śmiertelnego zagrożenia. Napotkanie na pustyni Małego Księcia jest impulsem do wielkiej wewnętrznej przemiany, w efekcie której odzyskuje prostą i uporządkowaną wizję świata, gdzie między dobrem a złem przebiega ostra granica, a po stronie dobra na pierwszym miejscu znajdują się miłość, wiara, poświęcenie.

Przesłanie całości opiera się na przekonaniu, że gdyby każdy z nas, kto zachował w sobie jeszcze choć odrobinę dziecięcej wrażliwości, pozwolił na powrót ją w sobie rozwinąć - świat byłby lepszy. Ta prawda, tak dobitnie wyrażona w przedstawieniu, nie ma nic wspólnego z jednoznacznym morałem. Subtelnie i z wyczuciem płynie ze sceny i narasta w widzu z każdą chwilą, nie płosząc ani na moment atmosfery poetyckości, trafnie uchwyconej i przeniesionej z książki do teatru. Włodzimierz Nurkowski wykazał się tu właśnie taką dziecięcą wrażliwością swego małego bohatera, ale nie bez znaczenia jest również to, co zrobił adaptator. Uczynienie z Pilota osoby dramatu nie tylko rozwiązuje problem niescenicznej narracji, ale przede wszystkim buduje zasadniczy konflikt, na którym opiera się całość. To bardzo mądre i piękne przedstawienie. Piękne swą mądrością, ale też urodą sceniczną, której głównym sprawcą jest choreograf Jacek Tomasik, znakomicie współpracujący ze scenografem Anną Sekułą. Oboje mieli niezwykle trudne zadanie. To, co przyszło im na scenie pokazać, to pustynia i kosmos, gdzie najważniejsze pod względem dramatycznym sceny są kameralne i statyczne. A jednak udało się je uczynić maksymalnie atrakcyjnymi i dynamicznymi. Poruszanie przez duże grupy aktorów wielką płócienną płachtą i przezroczystą folią podświetlaną z zewnątrz i wewnątrz daje niezwykłe, imponujące efekty, potęgowane ruchem obrotówki. Jedną z najpiękniejszych plastycznie scen jest Ogród Róż, gdzie wirujące kobiece postaci w wymyślnych płomiennych perukach i sukniach z czerwonej tafty, do złudzenia przypominające kwiaty, wywołują niezapomniane wrażenie.

O urodzie przedstawienia stanowi też subtelna, ciepła i liryczna gra Mirosława Bednarka w roli Małego Księcia oraz kunszt Jacka Dzisiewicza, zadziwiającego bogactwem i odmiennością wyrazu każdej ze swych postaci oraz precyzją i czystością przekazu przesłania sztuki, którego on właśnie jest nosicielem. W jednej z najważniejszych scen przedstawienia w pamięć zapada Lis Macieja Orłowskiego.