Czarny piasek
Autor dramatu Andrzej Bobkowski (1913-1961) to postać prawie nie znana szerszym kręgom czytelników w kraju. Życie na emigracji spowodowało, że dotknął go los "wielkiego nieobecnego" polskiej literatury współczesnej. A przecież czołowe dzieło pisarza, dziennik "Szkice piórkiem", uchodzi za arcydzieło diarystyki i bywa porównywany z "Dziennikami" Gombrowicza czy "Dziennikiem pisanym nocą" Herlinga-Grudzińskiego.
Bobkowski parę miesięcy przed wybuchem II wojny wraz z żoną wyjechał do Paryża. Zawieruchę wojenną przeżył we Francji, zaś w 1948 roku zdecydował się na emigrację do Gwatemali, gdzie przebywał do końca życia. Oprócz twórczości literackiej, na którą składały się publicystyka, opowiadania i tłumaczenia publikowane głównie na łamach emigracyjnej prasy polonijnej, zajmował się zawodowo produkcją modeli samolotów, m.in. tworząc w Gwatemali pierwsze sklepy typu "Hobby Shop" oraz Club Aeromodelista.
"Czarny piasek", jedyny w jego twórczości dramat, a jednocześnie ostatni utwór pisarza, jest "...afirmacją życia tego tutaj, teraz, ale trudno co innego afirmować stojąc nad grobem".
Akcję sztuki umieścił Bobkowski w scenerii gwatemalskiej osady w latach 50. Miejsce to jest swoistą Wieżą Babel, gdzie spotkali się ludzie różnych narodowości, o odmiennym bagażu doświadczeń wojennych, wychowani w rożnych kulturach, hołdujący różnym ideałom. Ich losy stanowią pretekst do dyskursu o wolności, emigracji i kompleksie polskości. Ujęcie problematyki emigracyjnej jest u Bobkowskiego odmienne od typowych rozwiązań przewijających się w literaturze i publicystyce emigracyjnej. Pisarz widział w emigracji nie konieczność, lecz możliwość zetknięcia się z innymi kulturami i sposobami myślenia. "Życie w zakorkowanej butelce ojczyzny zupełnie mi nie odpowiada" - stwierdzał w "Szkicach piórkiem". Dlatego też stylistyka sztuki rozpięta jest między tonem komediowym a tragicznym. Mimo nawiązania do tradycyjnych, postrealistycznych formuł teatru "Czarny piasek" pozostaje interesującym dziełem współczesnej polskiej dramaturgii.
