Warszawa. 60-latek Olbrychski
Jeden z najpopularniejszych polskich aktorów Daniel Olbrychski, odtwórca ról w ok. 150 filmach polskich i zagranicznych, będzie obchodzić w niedzielę [27 lutego] 60. urodziny.
Aktor znany jest zarówno ze swoich znakomitych ról, jak również z ekstrawaganckich zachowań - jazdy na koniu po rynku w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą lub cięciu szablą prezentowanych na wystawie zdjęć, na których występuje w mundurze hitlerowca.
Daniel Olbrychski urodził się 27 lutego 1945 r. w Łowiczu. Dla kina odkrył go w 1963 r. Janusz Nasfeter, angażując do roli Korala, młodego kaprala, w filmie "Ranny w lesie" według powieści Witolda Zalewskiego. Olbrychski miał wówczas 18 lat, był związany z Teatrem Młodzieżowym TVP pod opieką Andrzeja Konica i rozpoczynał studia w PWST w Warszawie. Nauki nie ukończył - wypatrzył go Andrzej Wajda i powierzył rolę szlachcica Rafała Olbromskiego w "Popiołach" (1965), ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego pod tym samym tytułem. Kreacja otworzyła mu drogę do sławy.
Największe uznanie przyniosły jednak Olbrychskiemu role u Andrzeja Wajdy. W filmowym hołdzie złożonym zmarłemu tragicznie Zbigniewowi Cybulskiemu pt. "Wszystko na sprzedaż" (1965) wcielił się w Daniela, aktora na progu swojej kariery. W "Brzezinie" (1970) opartej na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza zagrał zgorzkniałego Bolesława, starszego brata umierającego na gruźlicę Stasia (Olgierd Łukaszewicz). Wystąpił także w "Krajobrazie po bitwie", "Weselu" oraz nominowanych do Oscara "Ziemi obiecanej" i "Pannach z Wilka" Wajdy.
Wysoko ocenione przez krytykę zostały również role, które Olbrychski stworzył w filmach innych reżyserów: Krzysztofa Zanussiego ("Życie rodzinne", 1970), Filipa Bajona ("Wizja lokalna 1901", 1980), Radosława Piwowarskiego ("Kolejność uczuć", 1993).
Uwielbienie kobiet przyniosły mu role u Jerzego Hoffmana. W "Panu Wołodyjowskim" (1969) według Sienkiewicza zagrał Azję Tuhajbejowicza. Hoffman powierzył mu też rolę Andrzeja Kmicica w nominowanym do Oscara "Potopie" (1974). Olbrychskiego nie zabrakło w "Ogniem i mieczem" (1999) - tym razem w niewielkiej już roli - Tuhajbeja.
Na Zachodzie nazwisko Olbrychskiego stało się znane głównie dzięki jego kreacji w filmie Volkera Schloendorffa. Aktor zagrał u niego, w nagrodzonej Oscarem dla najlepszego filmu zagranicznego oraz Złotą Palmą w Cannes, ekranizacji powieści Guentera Grassa "Blaszany bębenek" (1979). Claude Lelouch obsadził Olbrychskiego w roli austriackiego dyrygenta Karla Kremera w obrazie "Jedni i drudzy" (1981). Aktor zagrał również w "Nieznośnej lekkości bytu" Philipa Kaufmana (1987) według powieści Milana Kundery oraz u Nikity Michałkowa w "Cyruliku syberyjskim" (1998).
Jego ostatnie role to m.in. Gerwazy w "Panu Tadeuszu", Seweryn Gajowiec w "Przedwiośniu", król Elfów Filavandrel w "Wiedźminie", Piastun w "Starej Baśni".
Aktor z powodzeniem występował także w teatrze. Przed publicznością debiutował w 1969 r. Od tamtej pory miał okazję zagrać m.in. Hamleta, Otella, Mackbeta, Cześnika, Beniowskiego.
Jest laureatem licznych wyróżnień, m.in. Nagrody im. Zbigniewa Cybulskiego (1969, 1975), Złotej Maski (1971), odznaczeń Złotego Krzyża Zasługi (1974) oraz Legii Honorowej (1986). 22 grudnia 1999 r. otrzymał swoją gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.
