Bez kompleksów i bez skandalizowania
"Kompleks Portnoya" w reż. Aleksandry Popławskiej i Adama Sajnuka Teatru Konsekwentnego w Teatrze Stara ProchOFFnia w Warszawie. Pisze Agnieszka Rataj w Życiu Warszawy.
"Kompleks Portnoya" Philipa Rotha szokował. Adaptacja Aleksandry Popławskiej i Adama Sajnuka stawia raczej na sentymentalną podróż w świat dzieciństwa.
Aleksander Portnoy w ich przedstawieniu, grany przez Adama Sajnuka, to wymięty facet z potężną nerwicą odziedziczoną częściowo po rodzicach, częściowo zawdzięczaną sobie samemu. Wyznawca religii onanizmu, która w porównaniu z książkowym pierwowzorem potraktowana została lekko, budząc raczej rozbawienie niż zażenowanie.
W "Kompleksie Portnoya" Teatru Konsekwentnego ważniejszy jest śmieszno-straszny obraz żydowskiej rodziny: zahukanego ojca z nieustającymi problemami trawiennymi, zamkniętej tak w sobie, jak i w swoim pokoju nijakiej siostry i dominującej nad wszystkimi matki. Między nimi wszystkimi miota się Alex. Miota się też na scenie układającej się w gwiazdę Dawida, przed którą usiłuje całe życie uciekać.
Popławska i Sajnuk starają się wydobyć z powieści Rotha jej wielowymiarowość. Na ważną postać wyrasta w tym spektaklu traktowana z pogardą seksowna Małpka, brawurowo zagrana przez Annę Smołowik.
Aktorka przechodzi na scenie istną metamorfozę: od nieśmiałej Hany, siostry Portnoya, przez kolejne jego kobiece podboje, po wspomnianą, wyzywającą Małpkę. I choć jej bohaterka bywa wulgarna i rozwrzeszczana, to jednocześnie potrafi wzruszyć, kiedy błaga Aleksa o miłość.
To kolejny spektakl Konsekwentnego bawiący widza raczej bezbolesną opowieścią o związkach. Podobne oglądaliśmy w "Kochankach z sąsiedztwa". W tym przypadku dostajemy jeszcze karykaturalny obraz tradycyjnej żydowskiej rodziny. Szkoda, że ten duet aktorsko-reżyserski nie zdecydował się potraktować "Kompleksu Portnoya" nieco odważniej.
