Artykuły

Scenariusz poświęcony reżyserowi Michałowi Waszyńskiemu - twórcy polskiego kina przedwojennego, postaci niezwykle barwnej - zdobył główną nagrodę w tegorocznej polskiej edycji konkursu scenariuszowego Hartley-Merrill.

"Hołd dla rodzimej kinematografii lat trzydziestych oraz sentymentalny obraz przedwojennej Warszawy" - tak określono zwycięski scenariusz. Jego bohater, Michał Waszyński, reżyser pochodzenia żydowskiego, realizował filmy z udziałem Adolfa Dymszy, Eugeniusza Bodo, Zuli Pogorzelskiej.

Głównym organizatorem polskiej edycji Hartley-Merrill jest Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie. Konkurs ten jest uważany za prestiżowy, a uhonorowane w nim scenariusze mają duże szanse na ekranizację.

Wyniki tegorocznego konkursu ogłoszono we wtorek podczas gali w Warszawie. Główną nagrodę zdobył Łukasz M. Maciejewski (ur. 1980) z Krakowa za tekst pt. "Waszyński".

Scenariusz Maciejewskiego jest biograficzną opowieścią o Michale Waszyńskim, jednej z najbarwniejszych postaci polskiego kina. "To opowieść o jego przemianie z "kinowego wyrobnika" w artystę filmu; a również hołd dla rodzimej kinematografii lat 30. oraz sentymentalny obraz przedwojennej Warszawy" - ocenili organizatorzy konkursu.

Odnosząc się do tekstu zwycięskiego scenariusza, napisali: "Michał Waszyński - notoryczny kłamca i dandys, reżyser takich przebojów międzywojnia, jak "Antek policmajster", "Bolek i Lolek" czy "Dodek na froncie" - całe życie utrzymywał, że był asystentem Friedricha Wilhelma Murnaua, choć była to wierutna nieprawda. Ukrywał swoje żydowskie pochodzenie, żyjąc z "rozdwojoną tożsamością". I to właśnie on, blagier i piewca kiczu, w 1937 r. zrealizował "Dybuka", film do dziś uważany za szczytowe osiągnięcie przedwojennej polskiej kinematografii".

Michał Waszyński (właśc. Mosze Waks) urodził się w 1904 r. w Kowlu na Wołyniu; zmarł w 1965 r. w Madrycie. W Warszawie zamieszkał na początku lat 20. Zadebiutował w 1929 r. filmem "Pod banderą miłości". W kolejnych latach wyreżyserował m.in. filmy: "Dwanaście krzeseł" (1933, z Adolfem Dymszą i Zulą Pogorzelską w obsadzie), "Co mój mąż robi w nocy..." (1934), "Pieśniarz Warszawy" (1934, z Eugeniuszem Bodo), "Antek policmajster" (1935, z Dymszą), "Bolek i Lolek" (1936), "Dodek na froncie" (1936, z Dymszą), "Dybuk" (1937, film zrealizowany w języku jidisz, z myślą o widowni żydowskiej), "Znachor" (1937, z Kazimierzem Junoszą-Stępowskim), "Włóczęgi" (1939).

Od 1945 r. Waszyński przebywał na emigracji. Zajmował się produkcją filmową. Był jednym z producentów dramatu historycznego "Upadek Cesarstwa Rzymskiego" (USA, reż. Anthony Mann) z Sophią Loren, Alekiem Guinnessem, Christopherem Plummerem i Jamesem Masonem w obsadzie.

W jury tegorocznej polskiej edycji Hartley-Merrill zasiadali m.in. scenarzyści Andrzej Bart i Maciej Karpiński. Do rywalizacji zgłoszonych zostało 166 prac.

Hartley-Merrill to konkurs międzynarodowy, organizowany na świecie od 1989 r., a w Polsce od 1991 r. Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy zorganizowała jego polską edycję po raz piąty; wcześniej funkcję organizatora pełniła Agencja Scenariuszowa.

Wśród laureatów polskiej edycji konkursu Hartley-Merrill są m.in. Grzegorz Łoszewski, Marcin Wrona, Grażyna Trela i Anna Jadowska.

Łoszewski został uhonorowany w 2003 r. za scenariusz, na podstawie którego Feliks Falk wyreżyserował głośnego "Komornika".

Anna Jadowska triumfowała w polskiej edycji Hartley-Merrill w 2005 r. Według scenariusza, który wówczas nagrodzono, Jadowska realizuje obecnie swój film "Z miłości". W obsadzie są m.in.: Daniel Olbrychski, Ewa Szykulska, Marta Nieradkiewicz i Wojciech Niemczyk.

Wronę i Trelę nagrodzono wspólnie (w 2007 r.) za ich scenariusz pt. "Tamagotchi", według którego Wrona zrealizował następnie dramat "Moja krew" (2009), z Erykiem Lubosem w głównej roli boksera. "Moja krew" zdobyła Nagrodę Dziennikarzy na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film".

Polacy mieli swój sukces także w amerykańskim konkursie Hartley-Merrill. W 1994 roku wygrał go Cezary Harasimowicz, uhonorowany przez Fundację Sundance za scenariusz pt. "Brute". Na podstawie tego tekstu polski reżyser Maciej Dejczer zrealizował trzy lata później film "Bandyta", wspólną produkcję Polski, Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec - z Tilem Schweigerem i Polly Walker w rolach głównych.