Tragedia nad Gangesem
Stanisław Moniuszko: "Paria". Teatr Wielki w Warszawie, premiera 9.XI.80. Kierownictwo muzyczne - Antoni Wicherek, inscenizacja i reżyseria - Maria Fołtyn, scenografia - Jadwiga Jarosiewicz, kierownictwo chóru - Lech Gorywoda, choreografia i plastyka ruchu - Hanna Chojnacka. Obsada: Roman Węgrzyn - Idamor, Przemysław Suski - Ratef, Jerzy Ostapiuk - Akebar, Barbara Nieman - Neala, Jerzy Artysz - Dżares.
TEATRY operowe świata rozpaczliwie próbują odświeżyć wiecznie ten sam repertuar odkryciami zakurzonych partytur, zapomnianych czy po prostu niepopularnych i poddać je nowej ocenie. Do tego trendu należy też premiera "Parii" Moniuszki w Teatrze Wielkim. Jest to jedna z setek takich partytur na świecie, dzieło odznaczające se dojrzałością rzemiosła kompozytorskiego, z która Moniuszko wiązał pewne nadzieje. Spodziewaj się, że ta opera pomoże mu pokonać barierę lokalnej sławy i utoruje drogę do światowych scen, ale do tego nigdy nie doszło.
W kolekcji jego narodowych oper jest to dlatego muzyka bardziej kosmopolityczna i bardziej uniwersalna tematyka, osnuta przez Jana Chęcińskiego na tle dramatu Casimira Delavigne'a historia nienawiści kastowej w średniowiecznych Indiach. Muzyka została starannie i ładnie - choć nie bess problemów - przygotowana pod batuta Antoniego Wicherka, zwłaszcza w warstwie orkiestrowej. Z wyjątkiem Jerzego Ostapiuka (kapłan braminów Akebar, upozowany na Chomeiniego, który z zadziwiającym zrozumieniem śpiewa dostojnego poloneza) nie ma na scenie ani jednego głosu bez zarzutu. Ale sopran Barbary Nieman ma nieraz wyjątkowa urodę, a Jerzy Artysz ma niezwykły dar tworzenia sugestywnej interpretacji i postaci.
Maria Fołtyn pomysłowo ożywiła scenę atmosferą orientalnej religii i erotyzmu, zapełniła ją tłumem postaci (oprócz chóru Teatru Wielkiego występuje tu chór męski Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego), dała szerokie pole do popisu półnagim, obwieszonym zlotem tancerkom znad Gangesu. Wespół z Hanną Cho macka stworzyła na scenie przy pomocy utalentowanych, młodych tancerzy żywe kopie słynnych, zabytkowych rzeźb i płaskorzeźb z indyjskich świątyń, przedstawiające boga Wisznu i jego otoczenie.
