Artykuły

Książka Aliny Obidniak "Pola Energii. Wspomnienia i rozmowy" ukaże się 8 marca nakładem Instytutu Grotowskiego. Spotkanie z autorką 11 marca.

Od autorki

Nie jestem człowiekiem pióra. Nigdy nie prowadziłam dziennika, nie pisałam pamiętników. Nie miałam również pokusy, tak częstej ostatnio u wielu artystów, napisania autobiografii. Głównym sprawcą powstania tej książki jest Janusz Degler. Długo namawiał mnie do uporządkowania sporego archiwum. Zajęło mi to kilka miesięcy. Przeglądając stos dokumentów, zdjęć, materiałów, cofałam się w czasie. Ożywiały zdarzenia, sytuacje, twarze ludzi: najbliższych, przyjaciół, kolegów, znajomych. Z ogromnego bagażu wspomnień i przeżyć zrodziło się w moim sercu przemożne uczucie: w d z i ę c z n o ś ć. Wdzięczność za miłość i przyjaźń moich najbliższych, za mądrość duchowych przewodników, których spotkałam w życiu, moich nauczycieli i mistrzów w sztuce. Tą książką pragnę im podziękować i wyrazić głęboką wdzięczność.

Winna jestem czytelnikom wyjaśnienie. W książce brakuje wiążącej całość narracji. W tekstach autorskich powracam do domu rodzinnego, kreślę portrety moich rodziców, siostry i brata, wspominam trudne dzieciństwo i lata szkolne. Ta opowieść pozwala - jak sądzę - zrozumieć powody wyboru drogi życiowej, jaką stały się studia aktorskie, a potem reżyserskie. Osobiste zapiski dotyczą kilku autentycznych zdarzeń oraz spotkań z ludźmi, którzy wiele znaczyli i znaczą w moim życiu. Bez wątpienia jednym z najważniejszych był Jerzy Grotowski, z którym studiowałam w krakowskiej PWST i w roku 1955 wyjechałam na studia reżyserskie w Moskwie. Zachowały się z tego okresu jego listy pisane z oazy Bajram Ali, które wraz z dalszą korespondencją, będącą świadectwem naszej głębokiej przyjaźni, zdecydowałam się dołączyć do niniejszego tomu.

Podczas dwuletnich studiów w moskiewskim Wszechrosyjskim Państwowym Instytucie Kinematografii opiekę nad naszym rocznikiem sprawował Aleksander Dowżenko, znakomity reżyser i wspaniały pedagog, który nie tylko wprowadził mnie w tajniki sztuki reżyserskiej, ale swoją wiarą we mnie sprawił, iż wytrwałam w postanowieniu kontynuowania studiów reżyserskich.

Bohaterem jednego ze szkiców jest Jean-Marie Pradier, profesor Sorbony, który związał się z teatrem jeleniogórskim na kilka lat. Prowadził tu warsztaty z aktorami, wyreżyserował Fedrę Racine'a, a rezultatem tej współpracy było zaproszenie teatru na występy do Paryża z tym przedstawieniem i Pragmatystami Witkacego w reżyserii Krystiana Lupy.

Zachwyciło mnie przedstawienie dyplomowe Nadobniś i koczkodanów Krystiana i natychmiast po spektaklu zaproponowałam mu etat reżysera w teatrze jeleniogórskim. Tak rozpoczęła się nasza prawie dziesięcioletnia współpraca. Nie miałam wątpliwości, że Krystiana czeka wielka kariera i stworzyłam mu laboratoryjne warunki do pracy. Jej rezultatem było dziewięć przedstawień, z których kilka miało niezwykle ważne znaczenie dla jego rozwoju artystycznego i pozostanie na trwale w historii polskiego teatru.

Profesorowi Henrykowi Skolimowskiemu, twórcy filozofii ekologicznej, zawdzięczam to, że skierował moje zainteresowania na zaniedbaną u nas sprawę ochrony środowiska. Dzięki jego pomocy opracowany został program edukacji ekologicznej, który realizowaliśmy w ramach Jeleniogórskich Spotkań Ekologicznych.

Przypominam także Międzynarodowe Festiwale Teatrów Ulicznych, ich pierwsze edycje w trudnych latach osiemdziesiątych, niezwykłą atmosferę oraz doniosłą funkcję kulturotwórczą, jakie spełniały w regionie dolnośląskim (zwłaszcza w małych miejscowościach) zespoły i soliści przybywający do Jeleniej Góry z różnych stron świata.

"Mogę powiedzieć, że całe moje życie było laboratorium samorozwoju" - to stwierdzenie pojawia się w tekście o Laboratorium Samorozwoju, które powstało z inspiracji profesorów Ryszarda Łukaszewicza i Henryka Skolimowskiego. Dlaczego problemy edukacji ekologicznej stały się moją pasją po zakończeniu pracy w teatrze wyjaśniam w dwóch rozmowach z nieodżałowanym Tadeuszem Burzyńskim, który jako recenzent i felietonista wiernie towarzyszył teatrowi jeleniogórskiemu przez cały okres mojej dyrekcji.

Drugą część książki wypełniają wybrane teksty krytyków i publicystów, omawiające działalność Teatru im. Cypriana Norwida i Laboratorium Samorozwoju.

Dziękuję Mario Biaginiemu i Thomasowi Richardsowi za zgodę na opublikowanie korespondencji Jerzego Grotowskiego, a Januszowi Deglerowi za jej opracowanie.

***

Spotkanie z Aliną Obidniak

11 marca, czwartek, godz. 17:00

miejsce: Refektarz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

ul. Szewska 37, Wrocław

Spotkanie poprowadzi prof. Janusz Degler.